Η Εκτέλεση των Έξι

Ὁμοίως ἐπισφαλές μαινομένω δοῦναι μάχαιραν καί μοχθηρῷ δύναμιν» Ἰάμβλιχος (Νεοπλατωνικός φιλόσοφος 245-325 μΧ)

Η Εκτέλεση

Την 15η Νοε του 1922 στις 11.30 το πρωί, στου Γουδί (στον χώρο μπροστά από τον Ι.Ν. της «Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού» στο Δήμο Παπάγου –Χολαργού), εκτελέσθηκαν δια τυφεκισμού οι: Δημήτριος Γούναρης (56 χρονών) τέως πρωθυπουργός και υπουργός δικαιοσύνης, Πέτρος  Πρωτοπαπαδάκης (68 χρονών) τέως πρωθυπουργός και υπουργός οικονομικών, Νικόλαος Στράτος (50 χρονών) πρώην πρωθυπουργός και υπουργός εσωτερικών, Νικόλαος Θεοτόκης (44 χρονών) τέως υπουργός στρατιωτικών, Γεώργιος  Μπαλτατζής (54 χρονών) τέως υπουργός των εξωτερικών και Γεώργιος Χατζηανέστης (59 χρονών), αντιστράτηγος, τέως Διοικητής της  στρατιάς Μικράς Ασίας. Η εκτέλεση υπήρξε αποτέλεσμα της από 15 Νοε 1922 αποφάσεως του επαναστατικού στρατοδικείου, του οποίου προήδρευε ο αντιστράτηγος Αλέξανδρος Οθωναίος. Οι κατηγορούμενοι ευρέθησαν ένοχοι εσχάτης προδοσίας, ως εκ προθέσεως υπαίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής. Η δίκη διεξήχθη  από 31 Οκτ έως 15 Νοε 1922, στο κτίριο της παλαιάς βουλής. Ο Άρειος Πάγος με την 1675/2010, απόφαση του Ζ΄ Ποινικού Τμήματος, μετά από αίτηση του Μιχάηλ Πρωτοπαπαδάκη (εγγονού του εκτελεσθέντος υπουργού), για επανάληψη της δίκης, ακύρωσε την...

απόφαση του στρατοδικείου και αθώωσε τους κατηγορουμένους.

Η παραπομπή

Την 3 Σεπ 1922 οι τελευταίοι  Έλληνες στρατιώτες εγκατέλειψαν ηττημένοι την Μικρά Ασία. Την 15η Σεπ 1922 το στρατιωτικό κίνημα, των  Συνταγματαρχών Νικολάου Πλαστήρα, Στυλιανού Γονατά και Αντιπλοιάρχου Δημητρίου Φωκά, ανέλαβε την εξουσία της χώρας. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος εγκατέλειψε την χώρα και τον  διαδέχθηκε ο υιός του Γεώργιος ο Β΄. Το νέο καθεστώς συνέλαβε τον πρωθυπουργό και μέλη της προηγούμενης κυβερνήσεως. Την 16η Σεπ 1922 η «Επαναστατική Επιτροπή» ανακοίνωσε ότι, η εθνοσυνέλευση που θα προέκυπτε από τις επόμενες εκλογές, θα αποφάσιζε για την παραπομπή των συλληφθέντων σε δίκη. Την 26η  Σεπ, μετά από απόφαση των κινηματιών, ο υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος διενήργησε ανάκριση και παρέπεμψε σε δίκη τους εκτελεσθέντες μαζί με τους:  Ξενοφώντα Στρατηγό υποστράτηγο, τέως υπουργό συγκοινωνιών και Μιχαήλ Γούδα υποναύαρχο, τέως υπουργό των Τ.Τ.Τ (Ταχυδρομείων, Τηλέγραφων, Τηλεφωνική Υπηρεσία).

Οι Ευθύνες

Ο πρωθυπουργός  του Ην. Βασιλείου Μπονάρ Λω χαρακτήρισε την εκτέλεση σαν πράξη βαρβαρότητας και διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με την Ελλάδα. Από απόψεως δικονομικής αποτέλεσε μια φάρσα, η οποία κατέληξε σε μια εκ προμελέτης δολοφονία. Η εκτέλεση συνθέτει ένα τραγικό κεφάλαιο της ιστορίας μας, την περίοδο που αγωνιζόμασταν για την  πραγμάτωση της «Μεγάλης Ιδέας». Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έπεισε τον ελληνικό λαό, ότι το όνειρο μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Το λάθος άρχισε με την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στην Σμύρνη. Η μικρασιατική εκστρατεία αποδείχθηκε δυσβάσταχτο βάρος για την χώρα μας. Οι εκτελεσθέντες μετά την ήττα του Σαγγαρίου, αντελήφθησαν ότι δεν μπορούσαν να επιβάλλουν την εφαρμογή της Συνθήκης των Σεβρών με την δύναμη των όπλων. Η ευθύνη τους έγκειται ότι δεν είχαν το σθένος να αποσύρουν τον Ελληνικό Στρατό από την Μικρά Ασία. Δεν ανέλαβαν την ευθύνη να προσγειώσουν ένα λαό στην σκληρή πραγματικότητα ή να παραιτηθούν, όμως προδότες δεν υπήρξαν. Οι εκτελεσθέντες υπήρξαν τα εξιλαστήρια θύματα για την κατάρρευση της πολιτικής της μεγάλης ιδέας. Το παραδέχτηκαν εκ των υστέρων όλοι οι πρωταγωνιστές της θλιβερής αυτής υποθέσεως, πλην του Οθωναίου. Στην αθωωτική απόφαση του Αρείου Πάγου αναγράφεται: «Η επινόηση προδοτών εκεί όπου δεν υπάρχουν, αποτελεί απλοϊκή προσέγγιση και ερμηνεία των γεγονότων τα οποία είτε δεν κατανοούμε, είτε δεν θέλουμε να κατανοήσουμε. Αφού υπάρχουν προδότες αυτοί φταίνε για όλα.»     

Τα διδάγματα

Σαν λαός δεν διακρινόμαστε για την ψύχραιμη αποτίμηση των γεγονότων, δεν διαθέτουμε αυτογνωσία, αρνούμεθα το γεγονός και αποδεχόμαστε το υπερβατικό. Μ’ αυτό τον τρόπο όμως δεν αντιλαμβανόμαστε τα λάθη μας, με αποτέλεσμα να τα επαναλαμβάνουμε με τις ίδιες τραγικές συνέπειες. Τηρουμένων των αναλογιών με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζουμε σήμερα την οικονομική μας κατάρρευση. Αρνούμεθα να αποδεχθούμε τα λάθη και τα πραγματικά αίτια που μας οδήγησαν στο σημερινό κατάντημα αναζητούντες συνομωσίες και προδοσίες.

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς