Η Σφαγή του Διστόμου

«Εδώ ΄ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου.

 ώ εσύ διαβάτη, όπου πατήσεις να προσέχεις-

εδώ πονά η σιωπή, πονάει η πέτρα κάθε δρόμου». Γιάννης Ρίτσος

Την 10η Ιουνίου του 1944, 218 κάτοικοι του Διστόμου (Επαρχία Λειβαδιάς, Νομού Βοιωτίας), σφαγιάσθηκαν από άνδρες της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Αστυνομίας [1], η οποία ανήκε στις στρατιωτικές μονάδες των SS (Wafen SS). Από τους εκτελεσθέντες 20 ήσαν βρέφη, 45 παιδιά και έφηβοι και 42 υπερήλικες. Ο επικεφαλής των Γερμανικών δυνάμεων Λοχαγός των SS Φρίτς Λάουντεμπαχ, έδωσε την διαταγή εκτελέσεως αόπλων πολιτών, μετά από επίθεση που δέχθηκε από τμήματα του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, στο χωριό Στείρι (5χλμ ΝΑ από το Δίστομο). Σύμφωνα με την γερμανική άποψη κατά την διάρκεια της συμπλοκής στο Στείρι, εβλήθησαν πυρά όλμων από την περιοχή του Διστόμου. Οι απώλειες των Γερμανών ανήλθαν σε 6 νεκρούς, ενώ των ανταρτών σε 15. Η διαταγή της σφαγής των κατοίκων, δεν εξυπηρετούσε καμία στρατιωτική σκοπιμότητα,  ήταν αδικαιολόγητη από κάθε άποψη και αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Μονάδες των SS προέβησαν σε παρόμοιες ενέργειες σε όλες τις κατεχόμενες χώρες, όπου είχαν αναπτυχθεί κινήματα αντιστάσεως. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Λονδίνου

κατήγγειλε την ίδια ημέρα την γερ-μανική θηριωδία.

Αναζήτηση Υπευθύνων

Μετά τον πόλεμο εντοπίσθηκε στην Γαλλία, ο πρώην Γερμανός Αξιωματικός Χάνς Ζάμπελ, ο οποίος είχε εμπλοκή στην σφαγή του Διστόμου. Οι Γάλλοι τον παρέδωσαν στις Ελληνικές αρχές. Η Δυτική Γερμανία ζήτησε από την Ελλάδα τον Ζάμπελ για παράλληλη ανάκριση. Η Ελλάδα τον έστειλε στην Γερμανία, χωρίς να επιστρέψει πίσω έκτοτε. Η εισαγγελία του Μονάχου όταν άνοιξε ο φάκελος της υπόθεσης του Διστόμου το 1970, έθεσε την υπόθεση στο αρχείο με το αιτιολογικό ότι, είχε διεξαχθεί επί του συμβάντος έρευνα το 1944, από τις κατοχικές δυνάμεις!!! Κανένας από τους υπεύθυνους δεν καταδικάσθηκε αλλά και από τους συγγενείς των θυμάτων ουδείς αποζημιώθηκε. Το πρωτοδικείο Λειβαδιάς το 1996, μετά από προσφυγή 4 συγγενών θυμάτων της σφαγής του Διστόμου, τους επιδίκασε καταβολή αποζημιώσεως 28 εκατομμυρίων ΕΥΡΩ. Ο Άρειος Πάγος επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση το 2000.  Η Γερμανία δεν αναγνώρισε την απόφαση επικαλούμενη το προνόμιο της ετεροδικίας, βάση του οποίου δίκες για εγκλήματα των ναζιστών διεξάγονται μόνο στην Γερμανία. Κατά δίκη της Νυρεμβέργης αποφασίσθηκε ότι, για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν ισχύει το προνόμιο της ετεροδικίας. 

Η Γερμανική Αποζημίωση

Το 1960 η Γερμανική κυβέρνηση κατέβαλλε 115 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα ως αποζημίωση στην Ελλάδα, για τα θύματα της γερμανικής κατοχής. Αποζημιώθηκαν όσοι ήσαν μέλη αντιστασιακών οργανώσεων και κατά συνέπεια οι κάτοικοι του Διστόμου εξαιρέθηκαν. Οι ενάγοντες του Διστόμου κατέφυγαν στην Ιταλική δικαιοσύνη, η οποία το 2008 εξέδωσε απόφαση βάση της οποίας, η αποζημίωση τους μπορεί να προέλθει από δήμευση γερμανικών περιουσιακών στοιχείων ευρισκομένων στην Ιταλία. Η Γερμανία προκειμένου να ανατρέψει την Ιταλική απόφαση, κατέφυγε στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Χάγη, το οποίο την δικαίωσε. Η Ελλάδα δύναται να προβεί σε δήμευση γερμανικών περιουσιακών στοιχείων ευρισκομένων στην Ελλάδα, για την αποζημίωση των συγγενών των θυμάτων του Διστόμου, μετά από απόφαση του Υπουργού δικαιοσύνης. Τα προς δήμευση γερμανικά περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα, αφορούν το  Ινστιτούτου Γκαίτε. Στην συνάντηση Τσίπρα - Μέρκελ, την 23η Μαρτίου 2015 στο Βερολίνο, ο Έλληνας Πρωθυπουργός δήλωσε ότι, δεν τίθεται θέμα κατασχέσεως του Ινστιτούτου Γκαίτε. Η αναγνώριση του σφάλματος, απαιτεί γενναιότητα την οποία πρέπει να επιδείξει η Γερμανία, ειδικά για τους αμάχους του Διστόμου.

Αντιστράτηγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου

Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ  LAROUSSE BRITTANICA, Εκδοτικός οίκος ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα  2007

Πηγές

Τηλεοπτική Εκπομπή Νέοι Φάκελοι του SKAI, με Θέμα την Σφαγή στο Δίστομο, Ιαν 2011

---

[1] Η Μεραρχία συγκροτήθηκε το 1939 από αστυνομικούς, ως μεραρχία της Γερμανικής Αστυνομίας, υπαγομένη στο υπουργείο εσωτερικών και ελεγχόμενη από τον Χίμλερ, αρχηγό των SS. Μέχρι το 1942 διατηρούσε τα διακριτικά και τους βαθμούς της αστυνομίας. Η μεραρχία τελικά υπήχθη στο στρατιωτικό τμήμα των SS (Wafen SS), αφού πρώτα αναδιοργανώθηκε σε μηχανοκίνητη (Panzer Grenadier). Διατήρησε στον τίτλο της, το όνομα της αστυνομίας. Η δύναμη των Wafen SS ανερχόταν 600.000 άνδρες (38 Μεραρχίες).