Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου

«Ἀνεκλάλητον χαρὰν ἐχάρη ὅλη ἡ Ἑλλὰς ἐπί τῇ καταστροφῇ τοῦ τουρκουαιγυπτίου στόλου, ἀνέπεμψε πρὸς Θεὸν εὐχαριστίας ἐπ’ ἐκκλησίας καὶ ὑπέλαβε τό ἀκούσιον ἔργον τῶν ναυάρχων τῆς συμμαχίας ὡς ἔργον τῆς ἀοράτου χειρός Του». Σπυρίδων Τρικούπης (Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως).

Ο Γεώργιος Κάννιγκ
(Πρωθυπουργός της Αγγλίας)

Την 8η Οκτ 1827 (παλ. ημ.), στον κόλπο του Ναυαρίνου στην Μεσσηνιακή Πύλο, οι ενωμένοι στόλοι της Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας νίκησαν κατά κράτος τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Επικεφαλής των στόλων των χωρών τους ήσαν: ο Άγγλος αντιναύαρχος Εδουάρδος Κόρδιγκτων, ο Γάλλος υποναύαρχος Ερρίκος Δεριγνύ, ο Ρώσος υποναύαρχος Λογγίνος Χέυδεν, ο Τούρκος Τακίρ Πασάς και ο Αιγύπτιος Μωχαρέμ Μπέης. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου υπήρξε γεγονός αποφασιστικής σημασίας, για την ευόδωση της παραπαίουσας την περίοδο εκείνη Ελληνικής επαναστάσεως κατά του Οθωμανού δυνάστου.

Το Πρωτόκολλο του Λονδίνου

Την 6η Ιουλ 1827 μετά από μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις του φιλέλληνα Βρετανού πρωθυπουργού Γεωργίου Κάννιγκ,

υπογράφηκε στο Λονδίνο πρωτόκολλο μεταξύ της Αγγλίας, Ρωσίας και Γαλλίας. Οι τρεις χώρες πρότειναν στην Υψηλή Πύλη την σύναψη ανακωχής με τους επαναστατημένους Έλληνες και την χορήγηση αυτονομίας, επικαλούμενες λόγους ανθρωπιστικούς και προστασίας του εμπορίου στην Μεσόγειο. Επί της ουσίας όμως προσπαθούσαν να προστατεύσουν  τα συμφέροντα τους, στο ενδεχόμενο καταρρεύσεως της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Αγγλία επιζητούσε να εξασφαλίσει τις θαλάσσιες οδούς στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας υποχείριο της ένα ανίσχυρο Ελληνικό κράτος. Η Ρωσία να αποκτήσει τον έλεγχο της χερσονήσου του Αίμου και έξοδο στην Μεσόγειο. Η Γαλλία να ανακτήσει την επιρροή της στην Μεσόγειο μετά την πτώση του Ναπολέοντος. Το πρωτόκολλο αποτελούσε καθαρή επέμβαση στα εσωτερικά της Τουρκίας, αλλά συνιστούσε επιτυχία των επαναστατημένων Ελλήνων, γιατί αναγνωρίζονταν ως εμπόλεμοι. Ο Σουλτάνος όπως ήταν φυσικό το απέρριψε και έδωσε εντολή στον Ιμπραήμ να εξαλείψει κάθε επαναστατική εστία.

Οι Μυστικοί Όροι του Πρωτόκολλου

Το πρωτόκολλο προέβλεπε ότι, σε περίπτωση μη αποδοχής του από τον Σουλτάνο, οι στόλοι των τριών χωρών να το επιβάλλουν δια της βίας. Η οδηγία που δόθηκε στους ναυάρχους ήταν σαφής, «πρώτα χρήση του τηλεβόα και μετά των τηλεβόλων». Ο Κόρδιγκτων, ως επικεφαλής των τριών ναυτικών μοιρών λόγω αρχαιότητος, γνωστοποίησε στον Ιμπραήμ Πάσα στο Ναυαρίνο το πρωτόκολλο, ζητώντας να αποσύρει τόσο τις χερσαίες, όσο και τις ναυτικές του δυνάμεις από την Ελλάδα. Ο Ιμπραήμ ζήτησε εκεχειρία 20 ημερών προς λήψη οδηγιών από την Κωνσταντινούπολη. Η εκεχειρία έγινε αποδεκτή και από την πλευρά των Ελλήνων, οι οποίοι όμως την παραβίασαν πρώτοι. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την απαγόρευση Τουρκικών πλοίων να κινηθούν προς την Πάτρα, εξαγρίωσε τον Ιμπραήμ ο οποίος επιδόθηκε σε σφαγές του πληθυσμού και καταστροφή των δένδρων στην Μεσσηνία.

Η Ναυμαχία

Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου

Με την σύμφωνη γνώμη των άλλων ναυάρχων ο Κόρδιγκτων αποφάσισε να εισέλθει στο κόλπο του Ναυαρίνου όπου ναυλοχούσε ο εχθρικός στόλος και στην συνέχεια με την απειλή βίας να ζητήσει την αναχώρηση τους από την Ελλάδα. Ο Τουρκο-αιγυπτιακός στόλος αποτελείτο από 89 πλοία με 2.240 πυροβόλα, τα οποία είχαν παραταχθεί σε σχήμα τόξου σε τρεις σειρές με τα μεγαλύτερα στην πρώτη. Ο συμμαχικός στόλος αποτελείτο από 27 πλοία με 1.324 πυροβόλα, τα οποία κινήθηκαν την 14:00 της 8ης Οκτ, σε δύο γραμμές με επικεφαλής την ναυαρχίδα του Κορδιγκτώνος «Ασία». Οι Αιγύπτιοι φόνευσαν τον κήρυκα [1] που αποστάλθηκε στην ναυαρχίδα τους, όπως επίσης και το πλήρωμα άλλης λέμβου που προσπάθησε να απομακρύνει πυρπολικό τους. Μετά από αυτό όλα τα πλοία άρχισαν να βάλουν δραστικά πυρά. Τα πυρά των τουρκοαιγυπτίων υστερούσαν τόσο σε ακρίβεια, όσο και σε ταχυβολία. Στις 18:00 η ναυμαχία είχε τελειώσει, 60 οθωμανικά πλοία είχαν βυθισθεί, ενώ οι νεκροί τους υπερέβαιναν τους 6.000. Ο συμμαχικός στόλος μετρούσε 654 νεκρούς και καμία απώλεια σε πλοία. Όλα αυτά συνέβησαν χωρίς να έχει προηγηθεί κήρυξη πολέμου από καμία χώρα.

Τα Αποτελέσματα.

Η αγγελία της ναυμαχίας του Ναυαρίνου χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό και αγαλλίαση από τους επαναστατημένους Έλληνες. Οι Ρώσοι είχαν κάθε λόγο να αισθάνονται ευχαριστημένοι, όπως και οι Γάλλοι που αναπτερώθηκε το ηθικό τους. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Γουέλιγτων, που διαδέχθηκε τον αιφνιδίως αποθανόντα Κάννιγκ, την χαρακτήρισε σαν «Απρόοπτο συμβάν» (untoward event). Η αποδυνάμωση του Σουλτάνου τον καθιστούσε περισσότερο ευάλωτο στον Τσάρο, γεγονός που δεν συνέφερε την «Γηραιά Αλβιώνα». Παρά την απώλεια του στόλου, οι όροι του πρωτοκόλλου έγιναν αποδεκτοί από την Τουρκία, μετά την υπογραφή της συνθήκης της Αδριανουπόλεως την 14 Σεπ 1829, με την οποία τερματίσθηκε ο Ρωσοτουρκικός  πόλεμος του 1828-29.

Παπάγου 27 Σεπ 2015 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Σπυρίδωνος Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 1968, Εκδόσεις Γιοβάνη

β. Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου, Αθήνα 1948

γ. Γεώργιου Φίνλευ, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2009

---

[1] Επρόκειτο για τον Έλληνα πλοηγό Πέτρο Μικέλη, τον οποίον αναγνώρισε ένας μέλος του πληρώματος και τον πυροβόλησε κατά την κάθοδο του από το πλοίο, από την θυρίδα ενός πυροβόλου.