Με τον Σταυρό και το... ξίφος! Συνταγματάρχης - Παπάς μιλά στην «Ε»

Του Δημήτρη Βάλλα / www.eleftheria.gr

Τον συναντήσαμε σε μια άσκηση με άρματα στο Λιτόχωρο, με στολή και μέσα στον πύργο του άρματος έτοιμος να πυροβολήσει και στο πέτο να φιγουράρουν σε φόντο χαμηλής φωτεινότητας τα αστέρια του συνταγματάρχη. Συνταγματάρχη με γένια στον Στρατό Ξηράς δεν συναντάς εύκολα, έτσι η απορία ήταν μεγάλη… Κατέβηκε λοιπόν από το άρμα με τη φόρμα του αρματιστή και μας συστήθηκε… - «Στρατιωτικός ιερέας πατήρ Αθανάσιος Τσιμενίδης*, παρακαλώ προβείτε»… Και προβήκαμε, γιατί παπά πάνω σε τανκς δεν συναντάς και κάθε μέρα..

ΜΕ ΤΟ ΟΠΛΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ

Μην εκπλήσσεσαι, μου λέει, είμαι στρατιωτικός ιερέας με τον βαθμό του συνταγματάρχη, και για τα υπόλοιπα που θα ρωτήσεις για όπλα, θρησκεία κ.λπ., θα σου τα προλάβω… Είμαι στο Σώμα των στρατιωτικών ιερέων 30 χρόνια και το θεωρώ σαν ένα τιμητικό αξίωμα και διακονία. Ο συνταγματάρχης και ο ιερέας μπορούν να συνυπάρξουν ακόμα και με το όπλο και τον Σταυρό. Η ιδιότητα της ιεροσύνης δεν είναι ατομικό προσόν, αλλά έχει κοινωνική προοπτική. Αν χρειαστεί να πολεμήσεις για την υπεράσπιση της ελευθερίας που είναι υπέρτερο αγαθό, ακόμα και από τη ζωή, τότε θα χρησιμοποιήσεις ακόμα και το όπλο. Ας μην ξεχνάμε ότι και ο σταυρός υπήρξε το μεγαλύτερο όπλο που άλλαξε την ιστορία της ανθρωπότητας. Εμένα προσωπικά μου αρέσουν τα οχυρά και έχω επισκεφθεί όλα τα οχυρά από τον Καναδά μέχρι τη Νότια Κορέα. Τα οχυρά τα υπερασπίζεσαι και με τον Σταυρό και με το ξίφος.

…Εμείς σαν στρατιωτικοί ιερείς πάμε παντού, στον Στρατό, στο Ναυτικό και στην Αεροπορία. Εγώ τα τελευταία χρόνια είμαι στο ΑΤΑ και την Αεροπορία την αγαπώ γιατί τη θεωρώ ότι είναι πιο κοντά στον Θεό και στον θάνατο. Και βέβαια έχω συμμετάσχει παντού, και σε σκηνάκια κοιμήθηκα, και πέταξα και με αεροπλάνα, και σε άρματα μάχης ανέβηκα. Τώρα για τα υπόλοιπα, σε πληροφορώ ότι οι στρατιωτικοί ιερείς συμμετείχαν σε όλους τους αγώνες του Έθνους από το 1821 μέχρι σήμερα». …Στρατιωτικός ιερέας με …τσαγανό ο συνταγματάρχης - παπάς και τον αφήνουμε για λίγο για να σας δώσουμε ορισμένα στοιχεία για την παρουσία των στρατιωτικών ιερέων στην Ελλάδα!

Η …ΙΣΤΟΡΙΑ

Μία από τις άγνωστες -εν πολλοίς- πτυχές της ανεκτίμητης προσφοράς της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Ελληνικό Έθνος είναι η αποφασιστική συμβολή των στρατιωτικών ιερέων στην επιτυχία του αγώνα της Παλιγγενεσίας. Πρόκειται για τη μεγαλειώδη πατριωτική προσφορά ορθοδόξων κληρικών, που, ως διορισμένοι ή εθελοντές στρατιωτικοί ιερείς, βρέθηκαν στα πεδία των μαχών, στο πλευρό των μαχόμενων Ελλήνων. Διακρίνονται δε σαφώς από τους ιερείς εκείνους που έλαβαν τα άρματα και αγωνίστηκαν ως μαχητές εναντίον των Τούρκων.

Η παρουσία στρατιωτικών ιερέων στον αγώνα του '21 μαρτυρείται από πολλές πηγές και χρονολογείται από την έναρξη της Επανάστασης. Ήδη στην πρώτη Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου θεσμοθετείται και επισήμως, με το ψήφισμα της 9ης Απριλίου 1822, θέση ιερέα για κάθε χιλιαρχία του νεοσύστατου ελληνικού στρατού. Βάσει του κανονισμού ονομάζεται Αξιωματικός και εντάσσεται στο επιτελείο της μονάδος, ανάμεσα στον γραμματέα, τον ιατρό και τον φροντιστή, με προσδιοριζόμενο μάλιστα μηνιαίο μισθό, ύψους 120 γροσιών. Στην πρώτη δε αναλυτική ονομαστική κατάσταση τών αξιωματικών ενός Συντάγματος Πεζικού καταχωρίζεται, ανάμεσα στους "Γενικούς Αξιωματικούς" και το όνομα του ιερέα Νικολάου.

Αλλά και εκτός του τακτικού στρατού, στα στρατιωτικά σώματα των Ελλήνων Οπλαρχηγών, είχαν ενταχθεί εθελοντές στρατιωτικοί ιερείς που προσέφεραν, καθ' όλη τη διάρκεια του αγώνα, αμισθί, τις πολύτομες υπηρεσίες τους. Στο ιδιαίτερο σώμα του Θ. Κολοκοτρώνη υπηρετούσαν οι ιερείς «Παπά Ζαφειρόπουλος, Οικονόμος από Λάστα και Οικονόμος Βελισάριος», ενώ στρατιωτικοί ιερείς συνόδευαν και τα στρατεύματα του Γ. Καραϊσκάκη, του Μάρκου Μπότσαρη, του Παπαφλέσσα και το Ιόνιο Στρατιωτικό Σώμα.

Στρατιωτικοί ιερείς υπηρετούσαν επίσης και στις πολεμικές μοίρες των Ελλήνων Ναυάρχων, όπως του Αλεξάνδρου Δημ. Κριεζή, όπου είχε διορισθεί ο Παπά Σωφρόνιος Σκλιάς και στη μοίρα του Τομπάζη και του διαδόχου του Ανδρέα Μιαούλη, όπου υπηρετούσε, ως ιερέας του στόλου, ο Αρχιμανδρίτης Θεόδωρος, ο οποίος συχνά δεχόταν τις θερμές ευχαριστίες του αντιναυάρχου «διά τον αποστολικόν ζήλον, όν ανάπτυσσε κατά τας εκδρομάς».

Οι στρατιωτικοί ιερείς, ακολουθώντας σ' όλες τις μάχες, τους κινδύνους και τις κακουχίες τα στρατεύματα, ιερουργούσαν, εξομολογούσαν, κοινωνούσαν και παραμυθούσαν τους αγωνιζόμενους. Κυρίως όμως προκινδύνευαν στην πρώτη γραμμή του μετώπου. «Και πάσαν πρωία και εσπέραν έψαλλον την αγίαν παράκλησιν» προσευχόμενοι υπέρ ευοδώσεως του αγώνος. Προ των μαχών «με ενθουσιαστικούς λόγους κατά πολύ ενεψύχωναν τον στρατόν, κηρύσσοντες τον υπέρ πίστεως και πατρίδος λόγον». Κατά δε τη διάρκεια των μαχών ευρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του πυρός «ενθαρρύνοντας τους στρατιώτες».

*Ο στρατιωτικός ιερέας του ΑΤΑ σε μια εξομολόγηση ψυχής.