Μη συνταγματική η υπαγωγή των συνταξιούχων Δημοσίου στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

Γράφει ο Βασίλειος Νικολόπουλος*

Με αφορμή το ασφαλιστικό και την κατάθεση τον Ιανουάριο 2016 του σχετικού νομοσχεδίου, υπάρχουν νομικά ζητήματα, τα οποία ενώ θα έπρεπε να έχουν απασχολήσει όσους εμπλέκονται με τη σχετική διαδικασία, δυστυχώς όπως έχει διαφανεί μέχρι τώρα, ούτε συζητούνται, ούτε περιελήφθησαν στο πόρισμα της  Επιτροπής του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την πρόταση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος (ΥΑ37564/Δ910327/21.8.2015). Ένα από αυτά είναι η πρόθεση ένταξης των συνταξιούχων του Δημοσίου στο υπό δημιουργία ενιαίο ταμείο συνταξιούχων υπό το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή Ενιαίο  Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), όπως θα μετονομασθεί.
Έχει γίνει δεκτό νομολογιακά ότι η συνταξιοδότηση των δημοσίων λειτουργών, των στρατιωτικών και των υπαλλήλων από το Δημόσιο,  διεπόμενη από ιδιαίτερες συνταγματικές διατάξεις (άρθρα 73 παρ.2, 80 παρ.1 και 98 παρ.1 εδ.ε' του Συντάγματος) δεν εμπίπτει στην έννοια της κατά το άρθρο 22 παρ.4 του Συντάγματος κοινωνικής ασφάλισης γενικώς (πρβλ. ΣτΕ 1808/70, 99/68) και το Δημόσιο δεν ενεργεί ως Οργανισμός Κοινωνικής Ασφάλισης κατά την παροχή σύνταξης στους υπαλλήλους του, αλλά δυνάμει της σχέσης που το συνδέει με αυτούς και επί τη βάσει ειδικού συνταξιοδοτικού καθεστώτος (ΣτΕ 1970/2002, 1750/1993). Ας σημειωθεί ότι η ειδική δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί διαφορών από συντάξεις του Δημοσίου κατοχυρώθηκε συνταγματικά ενόψει ακριβώς αυτής της ιδιαιτερότητας του συνταξιοδοτικού καθεστώτος των υπαλλήλων και λειτουργών του Δημοσίου. Ήδη η υπαγωγή στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ των προσλαμβανόμενων λειτουργών και στρατιωτικών από 1.1.2011 σύμφωνα με το Ν.3865/2010 προβληματίζει πλέον από συνταγματική άποψη όσον αφορά τη συμβατότητά της με το πλέγμα των ειδικών διατάξεων που διέπουν το συνταξιοδοτικό πλαίσιο του Δημοσίου (άρθρα 73 παρ. 2, 80 παρ. 1 και 98 παρ. 1.στ΄ Συντ.). Είναι επομένως αναμενόμενο ότι η ρύθμιση αυτή, εφόσον παραμείνει ή πολύ περισσότερο επεκταθεί και στους παλαιότερους συνταξιούχους δημόσιους λειτουργούς πέραν όλων των άλλων, θα αποτελέσει και πηγή σημαντικών αμφισβητήσεων σχετικών με την κατανομή των σχετικών συνταξιοδοτικών υποθέσεων μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.  

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με τα Πρακτικά της 4ης Ειδικής συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 29ης Ιουνίου 2010, γνωμοδότηση επί του σχεδίου νόμου 3865/2010, η Ολομέλεια είχε ομόφωνα αποφανθεί ότι «… Ενόψει των ανωτέρω και του άρθρου 88 παρ. 2 του Συντάγματος, η διάταξη του άρθρου 2 του σχεδίου νόμου, με την οποία οι τακτικοί δημόσιοι υπάλληλοι και λειτουργοί εντάσσονται στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ο οποίος καλύπτει συνταξιοδοτικά τους μισθωτούς, δεν συνάδει με τις προμνησθείσες συνταγματικές διατάξεις και μεταβάλλει την αποκλειστική δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.…». Εντύπωση πάντως προκαλεί η μη ύπαρξη αντιδράσεων για αυτή τη ρύθμιση! Προφανώς οι επηρεαζόμενοι (εισελθόντες στο Δημόσιο τομέα ή στις παραγωγικές σχολές ΕΔ και ΣΑ μετά την 1/1/2011) δεν έχουν συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις αυτής της ρύθμισης ή (και το πιθανότερο) βλέπουν πολύ μακρινό (όνειρο) το χρόνο συνταξιοδότησής τους!!!

Η Πολιτεία οφείλει να μην οδηγεί σε κατάργηση ή πλήρη αποδυνάμωση της ασφαλιστικής προστασίας ούτε να ανατρέπει κατοχυρωμένες προσδοκίες των ασφαλισμένων. ΔΕΝ πρέπει να αγνοείται ότι το  Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου παγίως δέχεται ότι οι συνταξιοδοτικές παροχές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ για την προστασία της περιουσίας.

Τα παραπάνω αποτελούν αδιαμφισβήτητες νομοθετικές προβλέψεις ή αποφάσεις Ανωτάτων Δικαστηρίων, που σε μια δημοκρατική χώρα ο νομοθέτης έχει υποχρέωση να εφαρμόσει χωρίς νομικές (ή νομικίστικες)  υπεκφυγές, με εγγυητή της νομιμότητας την ίδια τη Βουλή και υπεύθυνη την νομοθετική εξουσία.  Η μη εφαρμογή τους στρέφεται κατά των δημοσίων λειτουργών, των στρατιωτικών και των υπαλλήλων του Δημοσίου, οι οποίοι δεν πρέπει να αποδεχθούν παράνομες και αντισυνταγματικές ρυθμίσεις, ούτε την ένταξη των συντάξεών τους στον  ΕΦΚΑ (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).

*Ο Βασίλειος Νικολόπουλος είναι Ταξίαρχος εα, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Στρατιωτικών,  Μέλος της Αεροπορικής Ακαδημίας Ελλάδος και διετέλεσε εκπαιδευτής - εξεταστής πτήσεων αεροπορικών μέσων στην Αεροπορία Στρατού.