Διονύσιος Σολωμός {8 Απρ 1798 - 9 Φεβ 1857}

«Μὴν εἰποῦν στὸ στοχασμό τους, τὰ ξένα ἔθνη ἀληθινά: Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό τους, δὲν τοὺς πρέπει ἐλευθεριά». Διονύσιος Σολωμός, Ύμνος προς την Ελευθερία 147η  Στροφή.

Την 9η Φεβ 1857 ο Διονύσιος Σολωμός άφησε την τελευταία του πνοή μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο στην Κέρκυρα. Υπήρξε ο καρπός της σχέσεως του κόντε Νικόλαου Σολωμού με την υπηρέτρια του Αγγελική Νίκλη, την 8 Απρ 1798 στην Ζάκυνθο, μετά τον θάνατο της συζύγου του Μαρνέτας Κάρνης. Ο κόντες νυμφεύτηκε την Αγγελική το 1807, αναγνωρίζοντας ως νόμιμα τέκνα του, τον Διονύσιο και τον αδελφό του Δημήτριο [1].

Οι Σπουδές και τα Πρώτα Ποιήματα

Ο Σολωμός απεφοίτησε από την νομική σχολή του πανεπιστημίου της Πάδοβας το 1817, αλλά ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την Ελληνική και Ιταλική λογοτεχνία. Στην Ιταλία επηρεάστηκε από τον ρομαντικό νεοκλασικισμό, καθώς και το αναγεννητικό φιλελεύθερο πνεύμα των Ιταλών λογίων. Το 1818 επέστρεψε στην Ζάκυνθο, η οποία τελούσε υπό βρετανική κατοχή, οπότε και άρχισε να γράφει τα πρώτα ποιήματα του στην Ιταλική. Ο Σπυρίδων Τρικούπης(πατέρας του Χαριλάου Τρικούπη) συνάντησε τον Σολωμό το 1822 και τον παρότρυνε να γράφει στην Ελληνική. Η Επανάσταση των πατριωτών του για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού αποτέλεσε την κύρια πηγή εμπνεύσεως της ποιητικής του δημιουργίας. Το 1828 εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα όπου δημιούργησε ένα στενό κύκλο εκλεκτών φίλων, αποτελούμενο από τους  Νικ. Μάντζαρο, Ιωαν. Ζαμπελιό, Ιακ. Πολυλά, Ιουλ. Τυπάλδο, Γεώργιο και Γεράσιμο Μαρκορά.

Ο Ύμνος εις την Ελευθερία

Τα πρώτα του ποιήματα ήσαν η Ξανθούλα, η Ψυχούλα, Ωδή εις την Σελήνη, η Αγνώριστη και άλλα. Το 1823 συνέθεσε τον « Ύμνο εις την Ελευθερία» ποίημα 158 τετράστιχων στροφών, στο οποίο ταυτίζει την Ελλάδα με την ελευθερία, ενώ συγχρόνως περιγράφει σημαντικά γεγονότα του απελευθερωτικού αγώνος. Ο Βασιλεύς Όθων του απένειμε το 1849 τον « Χρυσό σταυρό του Σωτήρος» για την πνευματική προσφορά του στο έθνος. Ο Σολωμός δεν ήλθε ποτέ στην Ελλάδα θέλοντας να αποφύγει την απογοήτευση από την πραγματικότητα που θα αντίκριζε. Το 1865 οι δύο πρώτες στροφές του καθιερώθηκαν με βασιλικό διάταγμα ως Εθνικός ύμνος του έθνους και του βασιλέως, μελοποιημένος από τον Ν. Μάντζαρο. Το ποιητικό επίγραμμα «Η Καταστροφή των Ψαρών» αποτελεί δείγμα εκφραστικής και νοηματικής τελειότητος. «Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» παρότι δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, συνιστά έργο ζωής το οποίο αναδεικνύει την ποιητική του ιδιοφυία. Η Ελευθερία των πολιορκούμενων του Μεσολογγίου, προβάλλεται ως η ηθική νίκη του ανθρώπου στον αγώνα του για την καταπολέμηση της υλικής βίας.

Ποίηση και Φιλοσοφία

Στην φάση της τελειώσεως του ο Σολωμός επηρεάσθηκε από τον Γερμανό φιλόσοφο Χέγκελ και τον θεατρικό συγγραφέα Σίλερ.Τα έργα τους κυριαρχούνται από την αγάπη για την δικαιοσύνη, τη ζωή και την ελευθερία και την ελπίδα για το αύριο του ανθρώπου. Ο Χέγκελ πίστευε ότι μόνο οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συλλάβει την ουσιαστική σχέση του ανθρώπου με το σύμπαν. Ο Σολωμός με τα ποιήματα του δίνει φωνή στην πατρίδα, η οποία προσκαλεί τους Έλληνες να την υπερασπισθούν, θυσιάζοντας σ’ αυτό το ιερό καθήκον την ζωή τους, με μοναδική ανταμοιβή την  ηθική ικανοποίηση ότι έπραξαν το σωστό. Ο Πολυλάς γράφει ότι ο «Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν» αποτελεί τον πρώτο γνήσιο καρπό της Ελληνικής φαντασίας, μετά από είκοσι αιώνες μαρασμού. Ο ποιητής παρομοιάζει την ελευθερία με το εκτυφλωτικό  φως, το οποίο παράγεται από την αρετή, την φιλοπατρία και την ηθική της χριστιανικής πίστεως των Ελλήνων. Πιστεύει ότι το καθήκον προς την πατρίδα είναι απόρροια της ανιδιοτέλειας, του πατριωτισμού και της αγάπης προς τον συνάνθρωπο. Το έργο του Σολωμού αποτελεί την νεώτερη πνευματική κιβωτό της Πατρίδος ισάξιο των έργων της κλασσικής εποχής. 

Παπάγου 27 Ιαν  2016 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ  LAROUSSE BRITTANICA, Εκδοτικός οίκος ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα  2007

β. Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδόσεις Γιοβάνη Αθήνα 1968

γ.Άπαντα Διονυσίου Σολωμού, Εκδόσεις Ίκαρος , Αθήνα 2012

---

[1] Διετέλεσε πρόεδρος της Ιονίου βουλής το 1801.