Ο Παπαφλέσσας (Πόλιανη 1786 - Μανιάκι 1825)

«Νοικοκυραίοι και φρόνιμοι δεν ζουν στον Ψηλορείτη, 

οι κουζουλοί την κάμανε ελεύθερη την Κρήτη». Μαντινάδα

Ο Γρηγόριος Δίκαιος γνωστός σαν Παπαφλέσσας [1] υπήρξε ο γεννημένος επαναστάτης της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Ο ρασοφόρος αγωνιστής ήταν φιλόδοξος, ανυπότακτος, ριψοκίνδυνος, παρορμητικός, ερειστικός και ενθουσιώδης με πύρινο λόγο οποίος συνέγειρε τους σκλαβωμένους Έλληνες. Γεννήθηκε στο χωριό Πόλιανη της Μεσσηνίας το 1786, ο νεώτερος από 28 συνολικά παιδιά που απέκτησε από τις δύο συζύγους ο πατέρας του Δημήτριος.

Ο Απόστολος της Φιλικής

Ο Παπαφλέσσας φοίτησε στην σχολή της Δημητσάνας. Το 1816 εκάρη μοναχός στην μονή της Παναγιάς της Βελανιδιάς (Καλαμάτα) και στην συνέχεια μόνασε στην μονή Ρέκιτσας, απ’ όπου κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη μετά από φιλονικία με Τούρκο ο οποίος διεκδικούσε κτήματα της μονής. Το 1817 με την υποστήριξη του μητροπολίτη Δέρκων χειροτονήθηκε από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ Αρχιμανδρίτης και Πατριαρχικός Έξαρχος. Η μύηση του την 21 Ιουν 1818 στην Φιλική Εταιρεία υπήρξε το σημείο καμπής στην ζωή του. Χρήσθηκε Απόστολος και έκτοτε αφοσιώθηκε πλήρως στην διάδοση της ιδέας της Επαναστάσεως κατά των Οθωμανών. Το 1825 ναύλωσε πλοίο και αποβιβάσθηκε στην Πελοπόννησο με το ψευδώνυμο «Αρμόδιος [2]», μεταφέροντας όπλα και πυρομαχικά τα οποία αγόρασε από δωρεές Ελλήνων της Σμύρνης και της Κυδωνίας (Αϊβαλή). Στην συγκέντρωση με τους Έλληνες άρχοντες στην Βοστίτζα (Αίγιο) επιστράτευσε κάθε επιχείρημα πραγματικό ή φανταστικό για να τους πείσει ότι είχε πλέον έρθει η ώρα για να μιλήσουν τα όπλα.

Ο Πυρπολητής των Ψυχών

Η ειρήνη στην Πελοπόννησο στηριζόταν στην συνεργασία της Οθωμανικής διοικήσεως με τους Έλληνες Μητροπολίτες και προκρίτους. Οι πρόκριτοι συνέλεγαν τους φόρους προς όφελος των Τούρκων και φρόντιζαν για την υποταγή των ραγιάδων. Η μύηση πολλών Ελλήνων στην Φιλική Εταιρεία σε συνδυασμό με τις ενέργειες του Αλή Πασά να εξεγείρει τους Έλληνες προς δικό του όφελος [3], είχαν δημιουργήσει μια έκρυθμη κατάσταση ή οποία ανά πάσα στιγμή μπορούσε να οδηγήσει σε εξέγερση. Ο Παπαφλέσσας με την τακτική του επηρέασε τα γεγονότα και επιτάχυνε την λήψη αποφάσεων. Επί της ουσίας δημιούργησε την αταξία και την σύγχυση που είναι απαραίτητες για την έκρηξη μιας επαναστάσεως. Αυτή η υπήρξε η κύρια και ανεκτίμητη προσφορά του στην ανάσταση του έθνους μας. Οι Τούρκοι στερούμενοι διπλωματικότητας και επιρρεπείς στην βίαια καταστολή, διπλασίασαν τους φόρους, ενώ αφόπλισαν και έθεσαν υπό περιορισμό τους σημαίνοντας Έλληνες των πόλεων. Κάλεσαν επίσης όλους τους προκρίτους και τους δεσπότες του Μοριά να παρουσιαστούν στην Τρίπολη. Μπροστά στο δίλημμα της επαναστάσεως ή της τουρκικής μάχαιρας, οι Έλληνες άρχοντες αφουγκραζόμενοι το λαϊκό αίσθημα συναίνεσαν στην έναρξη του ξεσηκωμού. Η απελευθέρωση της Καλαμάτας και η κήρυξη της επαναστάσεως από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό έδωσαν το σύνθημα για τον αγώνα της ελευθερίας.

Η Κραιπάλη και η Εξιλέωση

Η ανάληψη του υπουργείου εσωτερικών της πρώτης επαναστατικής κυβερνήσεως ξεδίπλωσαν το ταλέντο στην πολιτική και την ίντριγκα, με αποκορύφωμα την φυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μαζί με άλλους αγωνιστές. Η αποβίβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο αφύπνισαν τα πατριωτικά αντανακλαστικά του Παπαφλέσσα, ο οποίος ζώστηκε τα άρματα και ζήτησε αμνηστία για όλους προκειμένου να διασωθεί η επανάσταση. Συγκέντρωσε 2.000 αγωνιστές και κατέλαβε την θέση Μανιάκι προκειμένου να αποκόψει την οδικό άξονα Μεσσηνίας Ηλείας. Το εγχείρημα αποσκοπούσε περισσότερο στη τόνωση του ηθικού των Ελλήνων και στη επίδειξη αποφασιστικότητας προς τον Ιμπραήμ, παρά σε τακτικά κέρδη. Ο Παπαφλέσσας σε ηλικία 38 χρονών με την «Λεωνίδειον Νίκη» όπως την ονόμασε ο ίδιος πέτυχε του σκοπού του, με αντίτιμο την ίδια του την ζωή και των τριακοσίων που επέλεξαν να παραμείνουν και να θυσιασθούν μαζί του. Δεν πρέπει να μένουμε μόνο στον ηρωισμό αλλά να διδασκόμεθα, από τα σφάλματα που μας οδηγούν σ’ αυτές απελπισμένες ενέργειες

Παπάγου 08 Μαρ 2016 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. Αθήνα 1977

β. THOMAS GORTON, Ιστορία Της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 2010, Εκδόσεις Αρχιπέλαγος

γ. Σαράντος  Ι. Καργάκος, Νεώτερη Ελληνική ιστορία, Μεγάλες Μορφές και Μεγάλες Στιγμές του 21, Αθήνα 2012, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, τόμος Β1, Β

---

[1] Η οικογένεια του είχε διπλή ονομασία Δίκαιοι και Φλεσσαίοι, στα έγγραφα φέρεται σαν Γρηγόριος Δίκαιος  αλλά ήταν γνωστός σαν Παπαφλέσσας.

[2] Σε ανάμνηση του Αθηναίου τυραννοκτόνου όπου μαζί με τον αδελφό του Αριστογείτονα σκότωσαν τον Πεισιστρατίδη Ίππαρχο.

[3] Είχε υποσχεθεί στον Ζαίμη και τον Λόντο 2 εκατομμύρια πιάστρα προκειμένου να εξεγερθούν εναντίον του Σουλτάνου.