Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος Α΄

«Δὲν εἶσαι Βασιληᾶ παιδὶ, Δὲν εἶσαι μάννας γέννα, Οἱ πόθοι κ’ οἱ ἐλπίδες μας Ἐσμίξανε μαζὶ. Κ΄ἐγέννησαν ἐσένα». Δημοτικό τραγούδι [1]

Την 8η Μαρτίου 1913 (παλ. ημ), ο διάδοχος Κωνσταντίνος στέφθηκε βασιλεύς των Ελλήνων σε έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής. Διαδέχθηκε τον Γεώργιο Α΄, ο οποίος δολοφονήθηκε την 5η Μαρ 1913 στην Θεσσαλονίκη. Η εξάχρονη βασιλεία [2] του συνδέθηκε με τον θρίαμβο των Βαλκανικών Πολέμων, αλλά και τον όλεθρο της Μικρασιατικής καταστροφής. Ο Κωνσταντίνος γνώρισε την αποθέωση από μία μερίδα των Ελλήνων, αλλά και την εχθρότητα των οπαδών του Βενιζέλου. Η αντιπαράθεση των δύο ανδρών δίχασε τους Έλληνες, με καταστροφικές συνέπειες για την πατρίδα μας.

Η Γέννηση

Την 2α Αυγ 1868, 121 κανονιοβολισμοί ανήγγειλαν στον Αθηναϊκό λαό την γέννηση του διαδόχου, το όνομα του οποίου συνδυάσθηκε με την πραγμάτωση του οράματος της «Μεγάλης Ιδέας». Οι διαπρεπέστεροι Έλληνες καθηγητές [3] ανέλαβαν την μόρφωση του, ενώ 14 χρονών εισήχθηκε στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων δείχνοντας από νωρίς την κλίση του στα στρατιωτικά. Το 1886 φοίτησε στην Πρωσική ακαδημία Πολέμου, ενώ παρακολούθησε μαθήματα στα πανεπιστήμια της Χαιδελβέργης και της Λειψίας. Την 15 Οκτ 1889 νυμφεύθηκε στην Αθήνα την πριγκίπισσα Σοφία της Πρωσίας, αδελφή του Αυτοκράτορα Κάιζερ Γουλιέλμου. Ο Κωνσταντίνος απέκτησε 6 παιδιά. Οι 3 πρίγκιπες (Γεώργιος Β΄, Αλέξανδρος και Παύλος), στέφθηκαν βασιλείς της Ελλάδος, ενώ από τις 3 πριγκίπισσες [4] η Ελένη στέφτηκε βασίλισσα της Ρουμανίας.

Η Δόξα

Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο (Οκτ 1912), επικεφαλής της Στρατιάς της Θεσσαλίας με τον βαθμό του Αντιστράτηγου, απελευθέρωσε την Δυτική Μακεδονία και την Θεσσαλονίκη. Ο Βενιζέλος τον προήγαγε σε Στρατηγό και του ανέθεσε την διοίκηση της Στρατιάς Ηπείρου. Την 21η Φεβρουαρίου απελευθέρωσε τα Γιάννενα και όλη την Ήπειρο μέχρι την γραμμή Χειμάρα-Τεπελένι. Κατά των Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο (Ιουν 1913) ως Βασιλεύς πλέον κατανίκησε τον Βουλγαρικό στρατό απελευθερώνοντας την υπόλοιπη Μακεδονία. Οι στρατιωτικές του νίκες τον κατέστησαν εξαιρετικά δημοφιλή στον λαό, ο οποίος έβλεπε στο πρόσωπο του τον διάδοχο του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και του έδωσε το προσωνύμιο «Του αετού ο γιός». Ο Κωνσταντίνος με τον Βενιζέλο, εντός 10 μηνών είχαν διπλασιάσει την Ελλάδα σε έκταση και πληθυσμό.

Η Εξορία και το Τέλος

Μετά την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο Κωνσταντίνος υιοθέτησε την στάση της ουδετερότητος για την χώρα μας διαφωνώντας με τον Βενιζέλο, ο οποίος ήθελε να πολεμήσουμε στο πλευρό της Αγγλίας και της Γαλλίας. Η διαφωνία των δύο ανδρών προκάλεσε τον εθνικό διχασμό. Τον Ιουν του 1917 ο Βενιζέλος τον εκθρόνισε και ο Κωνσταντίνος μετέβη στην Ελβετία. Τον Δεκ του 1920 επανήλθε μετά από δημοψήφισμα και παρέμεινε Βασιλεύς μέχρι τον Αυγ του 1922, οπότε και εξορίσθηκε για δεύτερη και τελευταία φορά στην Ιταλία. Στις 11 Ιαν 1923 πέθανε από εγκεφαλικό στο Παλέρμο της Ιταλίας σε ηλικία 55 χρονών. Την 17 Νοε του 1936 τα οστά του μαζί με αυτά της Βασιλίσσης Όλγας και της Βασιλίσσης Σοφίας μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και ενταφιάστηκαν στο κοιμητήριο των ανακτόρων του Τατοΐου.

Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος σφράγισε την νεώτερη ιστορία της Ελλάδος. Ένα σχεδόν αιώνα μετά τον θάνατο του αδυνατούμε να αποτιμήσουμε ψύχραιμα τις ημέρες και τα έργα του. Ανεξάρτητα αν μας γοητεύει ή μας απωθεί ο θεσμός της βασιλείας θα πρέπει να εξετάσουμε τον άνθρωπο πίσω από τον τίτλο. Ο Κωνσταντίνος έζησε σαν γνήσιος Έλληνας, ενεργούσε πάντοτε με γνώμονα το καλό του έθνους και πολέμησε γενναία για την Πατρίδα του. Τα σφάλματα που διέπραξε δεν μπορούν αναιρέσουν την συνολική προσφορά του. Ο Εδουάρδος Ντριώ [5] έγραψε : «Αἰσθάνομαι θαυμασμόν ἀπεριόριστον καὶ ἐκτίμηση πρὸς τὸν τόσο τίμιο καὶ εὐθὺν Βασιλέα Κωνσταντῖνον, διότι ἔπραξε τὸ βασιλικὸν του καθῆκον μέχρι κεραίας.» 

Παπάγου 29 Φεβ 2015 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Σπύρου Β. Μαρκεζίνη, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, ΠΑΠΥΡΟΣ ΓΡΑΦΙΚΑΙ ΤΕΧΝΑΙ Α.Ε Αθήνα 1966.

β. Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου, Αθήνα 1948.

γ. Αντγου Παναγιώτη Παναγάκου, Συμβολή εις την Ιστορίαν της Δεκαετίας 1912-1922, Αθήνα 1961

---

[1] Από άρθρο του Γ. Βλάχου στην Καθημερινή την ημέρα αποκαλύψεως του έφιππου ανδριάντα του Κωνσταντίνου στο Πεδίον του Άρεως.

[2] Α΄ Περίοδος Βασιλείας Μαρ 1913-Ιουν 1917, Β΄ Περίοδος Δεκ 1920-Σεπ 1922

[3] Ιωάννης Πανταζίδης (Φιλόλογος), Βασίλειος Λάκωνας (Μαθηματικός), Κων. Παπαρηγόπουλος (Ιστορικός)

[4] Οι άλλες δύο ήσαν η Αικατερίνη και η Ειρήνη.

[5] Γάλλος ακαδημαϊκός και ιστορικός (1864-1947)