Το μικρό μας οδοιπορικό στο Άγιο Όρος (φωτογραφίες)

Γράφει ο Απόστολος Παπαπαρίσης

Η διοργάνωση προσκυνηματικής εκδρομής στο Άγιο Όρος, έχει γίνει παράδοση πλέον για το ΔΣ του Συνδέσμου Αποστράτων Χωροφυλακής – Αστυνομίας ν. Λάρισας, αφού αναλαμβάνει αυτήν την θρησκευτική αποστολή εδώ και 12 χρόνια. Φέτος 75 Λαρισαίοι (αστυνομικοί, στρατιωτικοί, δάσκαλοι κλπ) χωρισμένοι σε 11 ομάδες, που η κάθε μία διανυκτέρευσε σε 3 διαφορετικές Ιερές Μονές, γεύτηκαν αυτήν την εμπειρία ζωής. Η...
καλή διάθεση και η άριστη οργάνωση συνεπικουρούμενες από τον ανοιξιάτικο καιρό έπαιξαν το ρόλο τους και όλοι στο γυρισμό μόνον καλά λόγια είχαν να πουν για τους διοργανωτές.

Ως γνωστόν, το σύνολο σχεδόν του ελληνικού, και όχι μόνον, ανδρικού πληθυσμού κάποια στιγμή της ζωής τους αισθάνεται την ανάγκη να περάσει τα σύνορα του σύγχρονου κόσμου, να δει από κοντά τη βυζαντινή και εκκλησιαστική παράδοση και να ζήσει με κατάνυξη και λιτότητα λίγες ημέρες, γιατί ως γνωστόν είναι «βαριά η καλογερική». Ένα θα αναφέρω. Λιτό φαγητό μόνον δύο φορές την ημέρα. Το πρωί περίπου στις 08:00 μετά από πολύωρο εκκλησιασμό και το απόγευμα περίπου στις 18:30 μετά τον εσπερινό. Πλησιάζοντας σε κάθε Ιερά Μονή, το πρώτο πράγμα που βλέπαμε ήταν ότι κτηριακά οι μονές μοιάζουν με μεγάλα κάστρα, σαν οχυρωμένες μεσαιωνικές πολιτείες. Ένα επιβλητικό και πανύψηλο τείχος ενισχυμένο κατά διαστήματα με πυργίσκους, πολεμίστρες, ζεματίστρες, καθώς και ένα μεγάλο και επιβλητικό πύργο στο υψηλότερο ή το πιο αδύνατο σημείο της μονής. Ο λόγος που υπαγόρευσε τέτοιου είδους κατασκευές, ήταν η ανάγκη που είχαν να αμυνθούν απέναντι στους πολλούς και διάφορους εχθρούς που επιχείρησαν να κατακτήσουν και να λεηλατήσουν το Άγιο Όρος ανά τους αιώνες (πειρατές, Φράγκοι, Καταλανοί κλπ). Στην παρούσα φάση φανερή σχεδόν η παρουσία Ρώσων που αποστολή τους έχουν την προετοιμασία του ταξιδιού του Πούτιν, αλλά και της προστασίας του...

Θα μπορούσαν να γραφούν τόμοι για την αρχιτεκτονική, τη ζωγραφική και τα κειμήλια του Αγίου Όρους, πλην όμως θα αναφερθώ μόνον στις εικόνες της Παναγίας που βρίσκονται στην Ι.Μ. Βατοπαιδίου, όπως μας τις περιέγραψε ένας μοναχός: Παναγία η «Βηματάρισσα» ή «Κτιτόρισσα». Βρίσκεται στο σύνθρονο του Αγίου Βήματος του κεντρικού ναού (Καθολικού). Κατά την παράδοση όταν βάρβαροι επιδρομείς επιτέθηκαν στο Μοναστήρι, πιθανώς στα τέλη ου 10ου αιώνα, μοναχός με τα καθήκοντα του βηματάρη, κατέβασε την εικόνα σε βαθύ πηγάδι εντός της μονής μαζί με τον σταυρό του Μ. Κωνσταντίνου και μία αναμμένη λαμπάδα. Εκεί έμεινε 70 χρόνια και είχε λησμονηθεί. Βρέθηκε μετά από εργασίες ανοικοδομήσεως, άθικτη, δίπλα ο σταυρός και η λαμπάδα αναμμένη. Παναγία η «Αντιφωνήτρια». Τοιχογραφία στο χώρο του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου. Κατά την παράδοση η Θεοτόκος με δυνατή φωνή απαγόρευσε στην αυτοκράτειρα Γάλλα Πλακιδία, θυγατέρα του Θεοδοσίου Α’ (379-395),  να εισέλθει στο Ναό, επειδή ως γυναίκα δεν είχε το δικαίωμα να επισκεφτεί το «Περιβόλι της Παναγιάς». Παναγία η «Πυροβοληθείσα». Τοιχογραφία που βρίσκεται στο υπέρθυρο της εξωτερικής πύλης. Το 1822 Τούρκος στρατιώτης πυροβόλησε εναντίον της εικόνας τρυπώντας το δεξί χέρι της Παναγίας. Ο ιερόσυλος αμέσως παραφρόνησε και κρεμάστηκε σε μια ελιά έμπροσθεν της μονής. Οι υπόλοιποι στρατιώτες τρόμαξαν και δεν προέβησαν σε λεηλασίες και καταστροφές της Ι.Μ. Παναγία η «Ελαιοβρύτισσα». Βρίσκεται στο «Δοχειό» (αποθήκη υγρών) της Μονής και κατά την παράδοση σε καιρό λιμού γέμισε τα άδεια πιθάρια με λάδι, σιτάρι και κρασί. Παναγία η «Εσφαγμένη». Κατά την παράδοση ο διάκονος εκκλησιάρχης σε στιγμή εκνευρισμού την τραυμάτισε με μαχαιρίδιο, σημάδι που ακόμη φαίνεται στην εικόνα. Μετά το γεγονός τυφλώθηκε και μαύρισε – παράλυσε το χέρι με το οποίο μαχαίρωσε την εικόνα. Έμεινε τρία χρόνια σε μετάνοια μπροστά στην εικόνα. Λίγο προ του θανάτου του επανέκτησε την όραση του, αλλά το χέρι παρέμεινε μαύρο. Παναγία η «Παντάνασσα». Εικόνα του 17ου αιώνα. Η Βασίλισσα των Πάντων. Πιστεύεται ότι έχει την ιδιότητα και τη Θεία χάρη να γιατρεύει τον καρκίνο. Παναγία η «Παραμυθία». Σύμφωνα με την παράδοση, ο ηγούμενος της μονής άκουσε την εικόνα να του λέει «Μην ανοίξετε σήμερα τις πύλες της μονής αλλά ανεβείτε στα τείχη και διώξτε τους πειρατές». Στρέφοντας ο ηγούμενος το βλέμμα προς την εικόνα βλέπει το Θείο βρέφος να απλώνει το χέρι του να σκεπάσει το στόμα της Παναγίας, λέγοντας της ότι δεν θα έπρεπε να ειδοποιηθούν αφού ήσαν πολύ αμαρτωλοί. Αλλά η Θεοτόκος, προκειμένου να επαναλάβει την προειδοποίηση στους μοναχούς, έπιασε το χέρι του Χριστού και στρέφοντας λίγο το κεφάλι της ελευθέρωσε τα χείλη της, κίνηση που έχει αποτυπωθεί στην εικόνα, η οποία και παρέμεινε. Η έκφραση του προσώπου της είναι γεμάτο απέραντη επιείκεια, αγάπη, συμπάθεια και μητρική στοργή. Ο Χριστός παρόλο που παριστάνεται ως βρέφος έχει αυστηρό πρόσωπο ως Κριτής. Εξαιτίας της παρέμβασης της Θεοτόκου το μοναστήρι σώθηκε από τη λεηλασία.

Η δικιά μας ομάδα διανυκτέρευσε κατά σειρά: (1) Στην Ι.Μ. Κωνσταμονίτου, η μόνη ίσως χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, όπου χρησιμοποιούν ακόμα λάμπες πετρελαίου. Η ίδρυση της Μονής αποδίδεται στο Μέγα Κωνσταντίνο για τον γιο του Κώνστα. Μονή του Κώνστα = Κωνσταμονίτου. (2) Στην Ι.Μ. Βατοπαιδίου, η οποία σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Μέγα Θεοδόσιο και μετά την καταστροφή και ερήμωσή της στις αρχές του 10ου αιώνα, ανακαινίσθηκε από τους τρεις νέους Αδριανουπολίτες κτήτορες, Νικόλαο, Αθανάσιο και Αντώνιο. Εκεί συναντήσαμε και συναδέλφους από τη Μαγνησία. (3) Στην Ι.Μ. Φιλοθέου, η οποία σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από το μοναχό Φιλόθεο τον 10ο αιώνα. Επισκεφθήκαμε επίσης την Ι.Μ. Καρακάλου, μετά από 45λεπτη πορεία σε μονοπάτι, την Ιερά Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, όπου λειτουργεί η Αθωνιάδα Ακαδημία, και την εκκλησία του Πρωτάτου στις Καρυές (το κέντρο της αυτοδιοίκησης του Αγίου Όρους και η έδρα του Πρώτου), όπου βρίσκεται η πασίγνωστη εικόνα της Παναγίας, το «Άξιον Εστί».

Τρομερή εμπειρία, που ελπίζουμε να ξαναζήσουμε…