Η Παράδοσις της Ιταλίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

«Ἡ προδοσία εἶναι θέμα ἡμερομηνίας». Καρδινάλιος Ρισελιέ (1585-1642) Γάλλος κληρικός και πρωθυπουργός.

Την 25η Ιουλίου 1943, το Μεγάλο Φασιστικό Συμβούλιο αποφάσισε την καθαίρεση του Μουσολίνι, από την θέση του πρωθυπουργού της χώρας. Ο Βασιλεύς Βίκτωρ Εμμανουήλ ανέθεσε την εξουσία στον εβδομηντάχρονο στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο. Ο Ιταλός δικτάτορας φυλακίσθηκε στο Γκράντ Σάσσο των Αμπρουζίων Ορέων.[1] Την 8η Σεπ ο Μπαντόλιο ανακοίνωσε την συνθηκολόγηση της Ιταλίας και την συμπαράταξή της με τις συμμαχικές δυνάμεις. Η ενέργεια αυτή έφερε πιο κοντά την ήττα του άξονος. Οι Γερμανοί αύξησαν τις μεραρχίες του στην Βαλκανική από 18 σε 46, αποδυναμώνοντας κυρίως το ρωσικό μέτωπο. «Εν μία νυκτί» οι πρώην σύμμαχοι βρέθηκαν αντιμέτωποι. Ο Χίτλερ διέταξε τη σκληρή τιμωρία των Ιταλών που τους χαρακτήρισε «γεννημένους προδότες».

Η Ιταλοκρατούμενη Ελλάς

Η ιταλική κατοχή στην Ελλάδα ασκείτο από την 11η Στρατιά (12 Μεραρχίες Πεζικού), στην Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Ήπειρο, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο, Ιόνια νησιά, Σάμο και Ικαρία, ενώ στα Δωδεκάνησα από την Ναυτική Διοίκηση Δωδεκανήσων. Μόνο τρεις Μεραρχίες, η Άκουι στα Επτάνησα, η Πινερόλο στην Θεσσαλία και η Κουνέο στην Σάμο, υπάκουσαν στην διαταγή του Μπαντόλιο και προσχώρησαν στους συμμάχους. Στην Κέρκυρα και την Κεφαλονιά, μετά από αντίσταση με απώλειες 1500 νεκρούς, οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν. Οι Γερμανοί εκτέλεσαν 5.000 και πλέον παραδοθέντες, συμπεριλαμβανομένου και του διοικητού της Μεραρχίας.[2]

Ο Οπλισμός της Μεραρχίας Πινερόλο

Η Πινερόλο με πλήρη συγκρότηση και οπλισμό για μία ακόμη εφεδρική μεραρχία είχε τομέα ευθύνης την Θεσσαλία. Ο Διοικητής της στρατηγός Αντόλφο Ινφάντε, μετά από διαπραγματεύσεις με τους Βρετανούς και τον ΕΛΑΣ, παραδόθηκε στους Έλληνες αντάρτες. Η Πινερόλο ήταν η μόνη μεγάλη ιταλική μονάδα, τμήματα της οποίας συμφώνησαν να συνεργαστούν με την ελληνική αντίσταση. Για τον σκοπό αυτό υπογράφτηκε σχετικό πρωτόκολλο την 11η Σεπ 1943. Την 14 Οκτ ο ΕΛΑΣ αφόπλισε όλο το προσωπικό της Πινερόλο, αποκτώντας το 90% του οπλισμού και των υλικών της, συμπεριλαμβανομένων και των 1.000 ίππων του συντάγματος Ιππικού Αοστής. Οι αφοπλισθέντες από τους αντάρτες Ιταλοί εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους. Οι περισσότεροι πέθαναν από τις κακουχίες και την ασιτία ή φονεύθηκαν από του Γερμανούς, αφού πρώτα τους «έγδυσαν» οι αγρότες των περιοχών. Στην Ρόδο οι δύο ιταλικές μεραρχίες δυνάμεως 35.000 ανδρών παραδόθηκαν άνευ αντιστάσεως στους 6.000 Γερμανούς που στάθμευαν στο νησί. Η Κουνέο με την βοήθεια μίας βρετανικής ταξιαρχίας και του ελληνικού Ιερού Λόχου(350 άνδρες), υπό την συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε απελευθέρωσαν τα νησιά Σάμο, Ικαρία, Λέρο, Σύμη, Πάτμο, Κω, Κάλυμνο και Αστυπάλαια. Τον Οκτώβριο οι Γερμανοί ανακατέλαβαν όλα τα νησιά. Οι συμμαχικές δυνάμεις κατέφυγαν στην Μέση Ανατολή. Από τους 190.000 άνδρες της 11ης Στρατιάς 146.000 αιχμαλωτίσθηκαν, 14.000 σκοτώθηκαν, ενώ 16.000 διέφυγαν στα βουνά. 

Η απόκτηση του ιταλικού οπλισμού από τον ΕΛΑΣ συνέβαλε αποφασιστικά στην εδραίωση της κυριαρχίας του σε μεγάλο μέρος της επικράτειας. Ο ΕΛΑΣ τροποποίησε την οργάνωσή του από ανταρτικό σε τακτικό στρατό. Τα γενικά στρατηγεία ονομάσθηκαν μεραρχίες, τα αρχηγεία συντάγματα και τα υπαρχηγεία τάγματα. Στις ελεγχόμενες από τον ΕΛΑΣ κωμοπόλεις λειτούργησαν λέσχες αξιωματικών, ενώ οι διοικητές των μονάδων διέθεταν ιπποκόμους. Σε όλα όμως τα επίπεδα διοικήσεως το ΚΚΕ ήλεγχε τα πάντα. Εκτός από τον στρατιωτικό διοικητή, υπήρχε ο πολιτικός διοικητής και ο καπετάνιος, οι οποίοι ήσαν μέλη του κόμματος και ασκούσαν την πραγματική εξουσία. Για πρώτη φορά το ΚΚΕ αποκτούσε ένα αποφασιστικό μέσο, το οποίο σκόπευε να χρησιμοποιήσει για την κατάκτηση της εξουσίας, μετά την αποχώρηση των Γερμανών.

Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Σόλων Νεοκλής Γρηγοριάδης, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδος (1941-1974) Αθήνα 1973,ΕΚΔΟΣΕΙΣ Κ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ.

β. TIME LIFE BOOKS, The Italian Front (Το Ιταλικό Μέτωπο), 1977 Alexandria, Virginia USA

----------------------------------------------------------------------

[1] Απελευθερώθηκε από τον λοχαγό του στρατιωτικού τμήματος των Ες Ες Ότο Σκορτσένυ, μετά από μία παράτολμη καταδρομική ενέργεια. 

[2] Με θέμα την σφαγή των Ιταλών στην Κεφαλονιά , έχει γυριστεί η ταινία: «Το μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι».