Τεχνολογίες Αιχμής για την Παραγωγή Φυσικού Αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο

Δρ. Ιωάννης Παρίσης (*) & Δρ. Ηλίας Κονοφάγος (**)

Επιβεβαιώνονται από πολλές κατευθύνσεις, τα όσα παραθέσαμε και επισημάναμε στα προηγούμενα άρθρα μας στην ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ, για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη λεκάνη τη Ανατολικής Μεσογείου. Κατά βάση, στην περιοχή που περικλείεται από την νήσο Κρήτη, την Κύπρο, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.

Προσφάτως, οι Επιτροπές «Εξωτερικών Υποθέσεων» και «Τεχνολογίας & Επιστημών» του Αμερικανικού Κονγκρέσου οργάνωσαν από κοινού ακρόαση προκειμένου να ενημερωθούν από αξιωματούχους της αμερικανικής Κυβέρνησης για τις ενεργειακές & πολιτικές επιπτώσεις από τις πρόσφατες γιγαντιαίες ανακαλύψεις φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ενημέρωση έγινε από τον ειδικό απεσταλμένο και συντονιστή ενεργειακών θεμάτων του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Έιμος Χόκσταϊν και από τον υφυπουργό Ενέργειας για διεθνείς υποθέσεις Jonathan Elkind. Η εκδήλωση οργανώθηκε με πρωτοβουλία των βουλευτών Ιλιάνα Ρός-Λετίνεν (πρόεδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής για την Μέσης Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική), Τεντ Ντόιτς και Κώστα Μπιλιράκη, καθώς και του εκτελεστικού διευθυντή του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας, Έντι Ζεμενίδη.

Μετά την ενημέρωση αυτή η Ιλεάνα Ρός-Λετίνεν ανέφερε: «Οι τεράστιοι ενεργειακοί πόροι που ανακαλύφθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν τη δυνατότητα να αποτελέσουν μια «Οικονομική Ευλογία» και να επαναπροσδιορίσουν το γεωπολιτικό τοπίο στην περιοχή. Το Ισραήλ και η Κύπρος βρίσκονται στο επίκεντρο αυτών των ανακαλύψεων και έχουν συνεργαστεί σε μια προσπάθεια να επωφεληθούν από αυτούς τους πόρους, αλλά υπάρχουν ακόμα μερικά εμπόδια τα οποία επιβραδύνουν την πρόοδο».

Ο Έϊμος Χόκσταϊν υποστήριξε ότι, από ενεργειακής άποψης, η Ανατολική Μεσόγειος παραμένει ακόμη ελάχιστα εξερευνηθείσα και υπανάπτυκτη περιοχή και αναμένει ότι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χώρα εκεί σημαντικές ανακαλύψεις. Επεσήμανε δε ιδιαίτερα ότι: «Οι χώρες θα εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια, αν μοιράζονται την υποδομή και την πρόσβαση στην αγορά. Αν δεν μοιραστούν τους πόρους αυτούς, το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου θα πρέπει να παραμείνει στο υπέδαφος». Ανέφερε δε ότι πρόκειται «για μια συναρπαστική ευκαιρία για την ενίσχυση της ευημερίας, της οικονομικής ασφάλειας, της σταθερότητας και της πολιτικής ασφάλειας, τονίζοντας ότι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το θέμα έχει γίνει κορυφαία προτεραιότητα των Ηνωμένων Πολιτειών».

Όλα τα παραπάνω αποτελούν συνέχεια της πρόσφατης ανακάλυψης του υπεργιγαντιαίου (supergiant) κοιτάσματος φυσικού αερίου Ζορ νοτιο-ανατολικά της Κρήτης από την ιταλική εταιρεία ΕΝΙ. Το κοίτασμα αυτό βρίσκεται 200 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κύπρου μέσα στην ΑΟΖ της Αιγύπτου, σε μεγάλα θαλάσσια βάθη της τάξης των 1.500 μέτρων. Υπολογίζεται ότι τα αποθέματα του κοιτάσματος αυτού -από τα μεγαλύτερα στον κόσμο- θα μπορούσαν να φτάσουν το 1 τρισεκατομμύριο κυβικά μέτρα (m3) φυσικού αερίου, ποσότητα που αντιστοιχεί στις σημερινές ανάγκες της Ελλάδας σε φυσικό αέριο για 200 χρόνια. Η ίδια eταιρεία ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει την παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα αυτό στα τέλη του 2017.

Όπως αναφέραμε σε προηγούμενο άρθρο μας (Α&Δ Σεπτεμβρίου 2016, άρθρο Ι. Παρίση & Ηλ. Κονοφάγου), για λόγους ασφαλείας, η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Ζορ δεν θα πραγματοποιηθεί με χρήση πλωτού μέσου (μετασκευασμένου τάνκερ, F.P.S.O.) πάνω από το κοίτασμα, αλλά με χρήση εξ’ ολοκλήρου υποθαλάσσιου τηλεκατευθυνόμενου εξοπλισμού, τοποθετημένου στο βυθό της θάλασσας όπου οι εξασκούμενες πιέσεις είναι της τάξης των 150 ατμοσφαιρών.

Όλες οι τοποθετήσεις εξοπλισμού (κεφαλές γεωτρήσεων, αγωγών, ομφάλιων ηλεκτρικών & ηλεκτρικών συνδέσεων κ.λ.π.) στο βυθό της θάλασσας πάνω από το κοίτασμα θα πραγματοποιηθούν χρησιμοποιώντας ιδιαίτερες ρομποτικές συσκευές. Το συνολικό κόστος του εγχειρήματος (βλ. Εικ.1) αναμένεται να ξεπεράσει τα 12 Δις δολάρια.

Για την τηλεκατευθυνόμενη εξ’ αποστάσεως υποθαλάσσια διαχείριση της παραγωγής του κοιτάσματος μέσω υποθαλάσσιων ομφάλιων εύκαμπτων σωλήνων (umbilical flexible pipes) η εταιρεία ΕΝΙ υπέγραψε σύμβαση με την νορβηγική εταιρεία Aker Solutions, μέλους του Νορβηγικού Ομίλου Aker Group.

H Aker Solutions, που θα προμηθεύσει τον υποθαλάσσιο εξοπλισμό του κοιτάσματος Ζορ, ανέφερε ότι πρόκειται για την «μεγαλύτερη προμήθεια συστήματος umbilicals όλων των εποχών». Στην σχετική σύμβαση προμήθειας ορίζεται ότι η παράδοση αφορά χαλύβδινους σωλήνες umbilicals μήκους 180 χιλιομέτρων, που θα συνδέουν τον υποθαλάσσιο εξοπλισμό παραγωγής με τον κεντρικό θάλαμο ελέγχου που βρίσκεται κοντά στις αιγυπτιακές ακτές.

Να σημειώσουμε ότι ο ρόλος των ομφάλιων αγωγών που χρησιμοποιούνται σήμερα από την Εταιρεία αυτή, αφορά στην μεταφορά υδραυλικής ή ηλεκτρικής ενέργειας για το άνοιγμα και το κλείσιμο των υποθαλάσσιων βαλβίδων φρεάτων παραγωγής. Επίσης χρησιμοποιούνται για την έγχυση χημικών προϊόντων καθαρισμού μέσα στα φρέατα παραγωγής, αλλά και ηλεκτρονικών καταγραφών & ηλεκτρονικής επικοινωνίας μέσω οπτικών ινών που αφορά πιέσεις, θερμοκρασίες ροής παραγώμενων ρευστών, φυσικού αερίου κ.λ.π. κ.λ.π..

Είναι ενδιαφέρον να προσθέσουμε ότι εκτός από τα παραπάνω η Aker Solutions προμηθεύει παγκοσμίως τη βιομηχανία φυσικού αερίου & πετρελαίου με προϊόντα, συστήματα μηχανισμών και υπηρεσίες. Οι μηχανισμοί και οι τεχνικές μέθοδοι που χρησιμοποιεί η εταιρεία σχεδιάζονται κατά περίπτωση, ώστε οι ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων να οδηγηθούν το συντομότερο στην παραγωγή με την μέγιστη ασφάλεια, αλλά παράλληλα, με τη μέγιστη δυνατή πετρελαιομάστευση (ή & αεριομάστευση). ΗAker Solutions χρησιμοποιεί σήμερα περί τους 15.000 εργαζόμενους σε 20 περίπου χώρες ανά τον κόσμο.

Ο Luis Araujo, διευθύνων σύμβουλος της Aker Solutions, ανέφερε προσφάτως στην Κύπρο όπου βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία της Εταιρείας για την περιοχή της Μεσογείου, ότι η μακροχρόνια υποθαλάσσια βιομηχανική εμπειρία της στην Ανατολική Μεσόγειο (έχει εξοπλίσει ήδη το 2012-13 και το κοίτασμα φυσικού αερίου Ταμάρ του Ισραήλ με εξοπλισμούς παραγωγής) θα της επιτρέψει να παραδώσει έγκαιρα το μεγαλύτερο έργο εξοπλισμού ομφάλιων χαλύβδινών αγωγών που ανέλαβε ποτέ στον κόσμο στο Αιγυπτιακό κοίτασμα Ζορ.

Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Ελλάδα ουδείς ενδιαφέρεται να σχεδιάσει μία αντίστοιχη υποθαλάσσια πολιτική «Έρευνας & Παραγωγής» κοιτασμάτων υδρογονανθράκων νοτιοανατολικά της Κρήτης (σε θαλάσσια βάθη που κυμαίνονται από 1.500 μέτρα έως και 2.500 μέτρα) η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε σημαντικές παραγωγικές γεωστρατηγικές συνέργειες δημιουργίας ορυκτού πλούτου, εσόδων και θέσεων εργασίας.

Αντ’ αυτού διαπιστώνουμε ότι μόνη οικονομική πολιτική επιβίωσης που ακολουθείται σήμερα από την πολιτεία είναι η επιβολή υψηλών φόρων πάσης φύσεως και οι περικοπές μισθών, κύριων συντάξεων, επικουρικών συντάξεων, κ.λ.π., κ.λ.π., που οδηγούν σε μαρασμό της οικονομικής δραστηριότητας και απώλεια θέσεων εργασίας.

(*) Ο Δρ. Ιωάννης Παρίσης είναι Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, Πρόεδρος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων

(**) Ο Δρ. Ηλίας Κονοφάγος είναι Χημικός Μηχανικός, Διδάκτωρ Πανεπ. Παρισίων, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος FLOW Energy S.A., Μέλος της Ακαδημίας Στρατηγικών Αναλύσεων
http://www.acastran.org/