Οι Μάχες στα Δερβενάκια

«Τῆς Ρούμελης οἱ μπέηδες, του Δράμαλη οἱ ἀγάδες στό Δερβενάκι κείτονται στο χῶμα ξαπλωμένοι…» Δημοτικό τραγούδι.

Την 26η και 28η Ιουλίου του 1822, οι δυνάμεις των επαναστατημένων Ελλήνων, υπό την αρχηγία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, κατανίκησαν τις δυνάμεις του Μαχμούτ Πασά Δράμαλη, στις στενωπούς των Δερβενακίων (15 χλμ βορείως του Άργους).

Η Προέλαση της Στρατιάς

Τον Μάιο του 1822, η επανάσταση είχε εδραιωθεί στην Πελοπόννησο και την Στερεά, ενώ ο Μαυροκορδάτος μετά την Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ήταν ο κύριος της καταστάσεως. Ο Χουρσίτ Πασάς αφού κατέπνιξε την ανταρσία του Αλή πασά, ανέθεσε στον Δράμαλη να καταστείλει την επανάσταση στην Στερεά και την Πελοπόννησο. Η δύναμη της τουρκικής στρατιάς ανερχόταν σε 24000 πεζούς και 6000 ιππείς,
υποστηριζόμενη από 8 πυροβόλα. Ο Δράμαλης έφτασε στις 8 Ιουλίου στην Κόρινθο, χωρίς να συναντήσει καμία αντίσταση. Η κυβέρνηση πανικόβλητη επιβιβάσθηκε σε δύο πλοία. Οι κάτοικοι της Κορίνθου και του Άργους, αλλόφρονες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, φρίκη και απελπισία απλώθηκε παντού. Συμμορίες ατάκτων λεηλατούσαν αδιακρίτως τους πάντες και τα πάντα. Όσοι αναζήτησαν σωτηρία δια θαλάσσης, αντιμετώπισαν την αχρειότητα των ναυτικών που εμπιστεύθηκαν. Ο Δράμαλης βρήκε  χρόνο να νυμφευθεί την όμορφη χήρα του πάμπλουτου Τούρκου ηγεμόνα της Κορίνθου Κιαμήλ Μπέη, τον οποίον κρατούσαν φυλακισμένο στην Ακροκόρινθο και εκτέλεσαν κατά την εσπευσμένη αποχώρηση τους οι επαναστάτες. Ο Δράμαλης πιστεύοντας ότι η εκστρατεία του θα εξελισσόταν σε στρατιωτικό περίπατο, διέπραξε ένα μοιραίο στρατηγικό σφάλμα. Αποφάσισε να προχωρήσει προς το Άργος, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τον εφοδιασμό του στρατεύματος του, ενώ δεν ανέμενε τον στόλο, ο οποίος θα απέκλειε τους Έλληνες από την θάλασσα.

Το Σχέδιο του Κολοκοτρώνη

Ο Κολοκοτρώνης συνέγειρε και εμψύχωσε τους πανικόβλητους πατριώτες του και έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο του για την καταστροφή του Δράμαλη. Εξασφάλισε πρώτα τις προσβάσεις προς την Τρίπολη, έκαψε την σοδειά και μόλυνε τα πηγάδια εκείνο το ιδιαίτερα θερμό καλοκαίρι του 1822. Οι απώλειες από τις ασθένειες, την πείνα και τις ενέδρες των Ελλήνων, ανάγκασαν τον Δράμαλη να λάβει την απόφαση επιστροφής στην Κόρινθο. Προσπάθησε μάλιστα ανεπιτυχώς να παραπλανήσει τον Κολοκοτρώνη σχετικά με την πρόθεση του. Την 26 Ιουλίου η Τουρκική στρατιά κινήθηκε προς Κόρινθο από την διάβαση του Άγιου Σώστη, χωρίς να λάβει στοιχειώδη μέτρα φύλαξης, στηριζόμενος μόνο στον όγκο της. Οι Παπαφλέσσας, Δημήτριος Υψηλάντης και ο Νικηταράς  τους σταμάτησαν προκαλώντας μεγάλες απώλειες. Την 28 Ιουλίου ο Δράμαλης κινήθηκε προς την διάβαση Αγιονορίου, όπου υπέστη μια δεύτερη ήττα. Επί της ουσίας οι μάχες των Δερβενακίων ήσαν δύο μεγάλες ενέδρες, στις οποίες οδηγήθηκε αφρόνως ο Δράμαλης. Ο γενναίος και ανιδιοτελής Νικηταράς πολέμησε και στις δύο μάχες αποκαλούμενος για δεύτερη φορά «Τουρκοφάγος», η πρώτη φορά ήταν στο Βαλτέτσι. Οι απώλειες των Τούρκων ανήλθαν σε 5.000 νεκρούς και θα ήσαν πολύ περισσότερες εάν οι Έλληνες δεν εγκατέλειπαν την μάχη, επιδιδόμενοι σε πλιάτσικο.

Οι Συνέπειες

Η Ελληνική νίκη είχε τεράστια σημασία για την επικράτηση της Ελληνικής επαναστάσεως. Στα χέρια των Ελλήνων περιήλθε το ταμείο της στρατιάς και τεράστιες ποσότητες λαφύρων, τα οποία πωλούντο τους επόμενους μήνες στις πόλεις και στα χωριά. Όπως έγινε και μετά την άλωση της Τριπόλεως, τίποτα δεν διατέθηκε για τις ανάγκες του αγώνα. Δύο χρόνια μετά, ευρισκόμενοι σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, συνάψαμε το πρώτο μας δάνειο από την ιδιωτική Βρετανική τράπεζα (Ρικάρντο), υποθηκεύοντας εθνική περιουσία.  

Παπάγου 23 Ιουλ 2015

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

THOMAS GORTON, Ιστορία Της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 2010, Εκδόσεις Αρχιπέλαγος.

Σπύρος Μελάς, Ο Γέρος του Μοριά, Τα Άπαντα, Αθήνα 1954, Αρχαίος Εκδοτικός Οίκος Δημητράκου.

Σαράντος  Ι. Καργάκος, Νεώτερη Ελληνική ιστορία, Μεγάλες Μορφές και Μεγάλες Στιγμές του 21, Αθήνα 2012, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, τόμος Β1.