Η Μάχη του Γράμμου (24-29 Αυγ 1949)

«Οἱ Ἕλληνες δέν ἔχουν συνηθίσει νά συζητοῦν, γι’ αὐτό ἀλληλοσφάζονται» Ἰωσήφ Στάλιν

Εκκαθάριση πολυβολείου από τον Ε.Σ

Η κατάληψη της κορυφής Κάμενικ του Γράμμου την 10:00 της 30ης Αυγ. 1949 από τον Ελληνικό Στρατό, σηματοδότησε το τέλος των πολεμικών επιχειρήσεων για την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας. Διεξήχθησαν συνολικά τρεις επιχειρήσεις με την επωνυμία ΠΥΡΣΟΣ (Α΄, Β΄ και Γ΄) για την εκκαθάριση του ορεινού συγκροτήματος Βίτσι - Γράμμου, οι οποίες άρχισαν στις 2 Αυγούστου 1949. Ο αρχιστράτηγος Παπάγος για την επιχείρηση ΠΥΡΣΟΣ Γ΄, που αφορούσε την κατάληψη του Γράμμου, ενέπλεξε 4 Μεραρχίες Πεζικού, 1 Μεραρχία Καταδρομών, 1 Ταξιαρχία Πεζικού, 4 Ελαφρά Συντάγματα Πεζικού, Τεθωρακισμένα, Πυροβολικό και Αεροπορία. Την γενική διεύθυνση της επιχειρήσεως είχε ο αντιστράτηγος Τσακαλώτος Θρασύβουλος. Οι δυνάμεις των...
αμυνομένων ανήρχοντο σε δύο μεραρχίες μειωμένης συνθέσεως 8.000 ανδρών. Ο συσχετισμός των δυνάμεων  σε συνδυασμό με το κλείσιμο των συνόρων από την Γιουγκοσλαβία δεν άφηναν καμιά πιθανότητα υπέρ των ανταρτών. Παρόλα αυτά δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα  αλλά αμύνθηκαν μέχρι τέλους. Την 25η Αυγούστου μετά την κατάληψη του υψώματος Τσάρνο, το οποίο αποτελούσε  το κλειδί της αμυντικής διατάξεως,  η μάχη είχε κριθεί. Μόνο στη μάχη του Γράμμου οι απώλειες του Ε.Σ ανήλθαν σε 243 νεκρούς και 1.452 τραυματίες, ενώ οι νεκροί των αντιπάλων ανήλθαν σε  922 και οι αιχμάλωτοι σε 944.

Τα Αίτια της Ήττας

Ορεινό πυροβολικό του Εθνικού Στρατού

Τον Μάρτιο του 1946 ο γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης αποφάσισε την αποχή του ΚΚΕ από τις βουλευτικές εκλογές. Την παραμονή των εκλογών ένοπλα κομμουνιστικά τμήματα επετέθησαν κατά του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτόχωρου. Η ενέργεια αυτή σηματοδότησε την έναρξη του Γ΄ Γύρου όπως έχει μείνει στην ιστορία. Οι αναφορές στην συγκεκριμένη ιστορική περίοδο χαρακτηρίζονται από έντονη ιδεολογική φόρτιση. Η εικόνα του φλογερού αντάρτη που αψηφούσε τον θάνατο και ήξερε να γλεντά την επανάσταση, υπήρξε μόνο στην προπαγάνδα. Η πραγματική όψη αυτής της συγκρούσεως έκρυβε πολύ πόνο, φρίκη και σπαραγμό. Τα κύρια αίτια της αποτυχίας του ΚΚΕ  να καταλάβει την εξουσία δια των όπλων ήταν: α. Η έναρξη του αγώνος αποφασίσθηκε λόγω της εξασφάλισης της υποστηρίξεως των ανατολικών κρατών, χωρίς την οποία δεν ήταν δυνατό να ξεκινήσει το αντάρτικο και όχι λόγω ωριμάνσεως των κοινωνικών συνθηκών. β. Η ταξική συνείδησης του Ελληνικού λαού αποδείχτηκε πολύ ασθενέστερη της εθνικής. γ. Η επιλογή των διοικητών των μονάδων, του αυτοαποκαλούμενου «Δημοκρατικού Στρατού», με βάση τη κομματική τους αφοσίωση και όχι τις στρατιωτικές τους ικανότητες  αποδείχθηκε λανθασμένη. δ. Η ύπαρξη του «Πολιτικού Επιτρόπου» στις μονάδες ως συνδιοικητού δημιούργησε προστριβές και σύγχυση αρμοδιοτήτων ε. Η τυφλή υποταγή στις διαταγές της κομματικής  ιεραρχίας οδήγησε σε τραγικά στρατιωτικά σφάλματα. στ. Η βίαιη στρατολόγηση νεαρών αγοριών και κοριτσιών ήταν αντίθετη σε παραδοσιακές αρχές και παραδόσεις της Ελληνική κοινωνίας. ζ. Η αποστολή 28.000 παιδιών στις ανατολικές χώρες προκάλεσε την παγκόσμια αγανάκτηση. η. Η μετατροπή των ανταρτικών μονάδων σε τακτικές υπήρξε μεγάλο στρατηγικό και τακτικό σφάλμα. θ. Η απόφαση της 5ης  Ολομέλειας του ΚΚΕ τον Ιανουάριο του 1949 για την αυτονόμηση της Μακεδονίας, υπήρξε αντίθετη  με το γενικό αίσθημα του Ελληνικού λαού.

Οι Συνέπειες

Οι νεκροί του τριετούς αδελφοκτόνου πολέμου ήσαν πάνω από 120.000, περισσότεροι από τις συνολικές  απώλειες του Ελληνικού Στρατού στους Βαλκανικούς Πολέμους, την Μικρασιατική Εκστρατεία και τον Πόλεμο του 40. Οι εκτεταμένες υλικές καταστροφές καθυστέρησαν δραματικά την ανασυγκρότηση της πατρίδος μας. Ο φοβερός αυτός πόλεμος δεν έγινε για τον «σοσιαλιστικό μετασχηματισμό» της κοινωνίας, αλλά για την επιβολή της «δικτατορίας του προλεταριάτου», της προσωπικής δηλαδή δικτατορίας του  Ζαχαριάδη και των συντρόφων του. Εάν επικρατούσε το ΚΚΕ, η χώρα μας θα καθίστατο δορυφόρος της Σοβιετικής  Ένωσης και τηρουμένων των αναλογιών θα είχε μετατραπεί σε μια δεύτερη «Αλβανία».  

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

Τάκη Λαζαρίδη,  Απλά Μαθήματα Ιστορίας, Αθήνα 1998, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ-ΖΗΣΗ

Νίκος Μαραντζίδης, Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, Απρίλιος 2011, Εκδό-σεις  ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ και Ν. ΜΑΡΑΝΤΖΙΔΗΣ

Ιωάννης Σ. Παπαφλωράτος, Η Ιστορία του Ελληνικού Στρατού(1833-1949), Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2014, Εκδόσεις Σάκκουλα