Η Διάσκεψη του Πότσνταμ

«Ἡ Σοβιετική Ἕνωση  πάντα τηρεῖ τίς ὑποσχέσεις της, ἐκτός ἐάν κάποιος λόγος ἐπιβάλλει τό ἀντίθετο». Ἰωσήφ Στάλιν

Το χρονικό διάστημα από 17 Ιουλ έως 2 Αυγ του 1945, στο ανάκτορο Σεσίλιενχοφ (Seciliehhof) στο Πότσνταμ (20 χλμ ΝΔ του Βερολίνου), συναντήθηκαν οι τρεις μεγάλοι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που βρέθηκαν στο ίδιο τραπέζι, ο αρχηγός της Σοβιετικής Ενώσεως Ιωσήφ Στάλιν, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ουίνστον Τσώρτσιλ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρρυ Τρούμαν. Ο Τσώρτσιλ απεχώρησε από την διάσκεψη πριν την λήξη της και την θέση του έλαβε ο νικητής των εκλογών Άτλη Κλήμεντ. Ο Τρούμαν διαδέχθηκε τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ την 8 Απρ του 1945, μετά τον θάνατο του από εγκεφαλική αιμορραγία. Η άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας την 8 Μαΐου 1945, εξάλειψε τον λόγο υπάρξεως της συμμαχίας, ενώ σηματοδότησε μια πενηντάχρονη περίοδο αντιπαλότητας των δύο

υπερδυνάμεων, η οποία έμεινε στην ιστορία σαν ψυχρός πόλεμος.

Οι Αποφάσεις της διασκέψεως

Σκοπός της διασκέψεως ήταν ο καθορισμός της μεταπολεμικής τάξεως πραγμάτων στην Ευρώπη και η εφαρμογή μέτρων και κυρώσεων, προκειμένου η Γερμανία να μην απειλήσει ξανά την παγκόσμια ειρήνη. Ο Στάλιν διακήρυξε ότι, οι χώρες που είχε καταλάβει ο κόκκινος στρατός θα παρέμεναν κόκκινες, γεγονός που έσβησε τις ελπίδες αυτών των λαών, να εκλέξουν κυβερνήσεις της αρεσκείας των. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Πολωνία, η Αν. Γερμανία, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Ρουμανία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία και η Αλβανία να καταστούν δορυφόροι της ΕΣΣΔ. Η Πολωνία έλαβε μεγάλο μέρος Γερμανικών εδαφών, δημιουργώντας εκατομμύρια προσφύγων. Η Γερμανία χωρίστηκε σε 4 ζώνες κατοχής (Αμερικανική, Ρωσική, Βρετανική και Γαλλική), υπό στρατιωτική διοίκηση. Στην διάσκεψη αποφασίσθηκε η πλήρης αποστρατικοποίηση και ο αφοπλισμός της Γερμανίας, όπως επίσης η καταβολή υπέρογκων αποζημιώσεων και επανορθώσεων, το 50% των οποίων θα ελάμβανε η ΕΣΣΔ. Τόσον ο Τσώρτσιλ, όσο και ο Τρούμαν δεν επιθυμούσαν την επανάληψη των σφαλμάτων της συνθήκης των Βερσαλλιών, τα οποία οδήγησαν στην επικράτηση του ναζιστικού κόμματος και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Από το Πότσνταμ στην Ενωμένη Ευρώπη

Κατά την διάρκεια της διασκέψεως οι ΗΠΑ έκαναν την πρώτη επιτυχημένη πυρηνική δοκιμή. Ο Τρούμαν απεφάσισε την χρήση της ατομικής βόμβας προκειμένου να επιτύχει την άνευ όρων παράδοση της Ιαπωνίας. Η βουλιμία του Στάλιν ώθησε τις ΗΠΑ στην παροχή μεγάλης οικονομικής βοήθειας σ’ όλες τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, γνωστής σαν Σχέδιο Μάρσαλ. Την επομένη χρονιά ο Τσώρτσιλ μίλησε για πρώτη φορά για το σιδηρούν παραπέτασμα και την ανάγκη ιδρύσεως μιας ενώσεως των Δυτικοευρωπαϊκών κρατών. Σαν προϋπόθεση  επιτυχίας της Ευρωπαϊκής ενοποιήσεως, ο οραματιστής Τσώρτσιλ έθεσε την δημιουργία ενός ισχυρού άξονα Γαλλίας - Γερμανίας. Η Γαλλία είχε υποστεί στα τελευταία 70 χρόνια τρεις γερμανικές εισβολές, ενώ η Γερμανία σε διάστημα 25 χρονών γνώρισε δύο καταστροφικές ήττες. Με την υπογραφή της συνθήκης του Ελυζέ την 22 Ιαν 1963, οι δύο αυτές χώρες υπό την ηγεσία εμπνευσμένων ηγετών (Ντε Γκολ, Αντενάουερ), παραμέρισαν τις τεράστιες διαφορές τους, προς χάριν της ευημερίας και της ασφάλειας των λαών τους. Η οικονομική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως είναι το αποτέλεσμα σκληρής και συστηματικής εργασίας των λαών της, με σεβασμό στους κανόνες λειτουργίας της. Ο Δαρβίνος  έλεγε ότι τα είδη που δεν προσαρμόζονται είναι καταδικασμένα να εξαφανιστούν. Δυστυχώς σαν λαός δείχνουμε αδυναμία προσαρμογής, προκειμένου να ενεργούμε συντεταγμένα και συντονισμένα εντός καθορισμένων πλαισίων. Επιπλέον οι ηγέτες μας δείχνουν να μην έχουν συναίσθηση των ευθυνών που επωμίζονται, όπως επίσης και τους διεθνείς συσχετισμούς που επηρεάζουν άμεσα την άσκηση της εξουσίας τους. Άλλα σκεπτόμαστε, άλλα λέμε, αυτά που λέμε δεν τα εννοούμε και τελικά ενεργούμε με τρόπο που δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτά που λέμε, σκεπτόμαστε, ή εννοούμε.

Παπάγου 21 Ιουλ 2015

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς  

Βιβλιογραφία

Ουίνστον Τσώρτσιλ, Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Αθήνα 2013  ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε

Jonathan Fenby, Συμμαχία Ρούσβελτ-Στάλιν-Τσώρτσιλ, Αθήνα 2011 ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε.