Γεώργιος Κονδύλης, Στρατιωτικός - Βουλευτής - Υπουργός - Πρωθυπουργός

«Γενναῖοι στρατιῶται! Ἐπαναστατήσατε κατά τῶν Κωνσταντινικῶν Ἀξιωματικῶν. Ἐγώ ὁ Συνταγματάρχης Κονδύλης, θὰ φθάσω ἀμέσως ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν μὲ τὸν Βυζαντινὸν Στρατὸν εἰς τὸ μέτωπον καὶ θὰ διώξωμεν τὸν Κεμάλ πέρα ἀπὸ τὴν Ἄγκυρα». Από προκήρυξη του Κονδύλη την 14 Απριλίου του 1922.

Την 31η Ιανουαρίου 1936, ο Στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης από τον Προυσό Ευρυτανίας, άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα σε ηλικία 57 χρονών, μετά από ανακοπή καρδιάς. Μετά την αποστρατεία του διετέλεσε δύο φορές πρωθυπουργός (23 Αυγ - 4 Δεκ 1926, 10 Οκτ 1935 - 30 Νοε 1935) και πολλές φορές υπουργός και βουλευτής.

Στρατιωτική Δράση

Ο Κονδύλης κατατάχθηκε εθελοντής στον στρατό σε ηλικία 18 χρονών, συμμετείχε στην Κρητική επανάσταση του 1897 και στον μακεδονικό αγώνα ως καπετάνιος στον νομό Καστοριάς. Το 1910 προήχθη σε ανθυπολοχαγό και αποσταλεί ως δάσκαλος στην κατεχόμενη από τους Τούρκους Ανατολική Θράκη. Πολέμησε στους Βαλκανικούς αγώνες(1912-13) με τον βαθμό του Υπολοχαγού. Συμμετείχε στο κίνημα Εθνικής αμύνης στην Θεσσαλονίκη το 1916 και έλαβε μέρος ως αντισυνταγματάρχης, διοικητής του συντάγματος των Σερρών στην μάχη του Σκρά ντι Λέγκεν (Μαϊ 1917). Το 1919 προήχθη σε συνταγματάρχη και αποστάλθηκε στην Ουκρανία όπου διακρίθηκε στους αγώνες κατά των Μπολσεβίκων ως διοικητής του 3ου Συντάγματος της 13 Μεραρχίας. Από τον Μάιο του 1919 μέχρι τον Νοε του 1920 συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία .Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές εγκατέλειψε την μονάδα του και δραπέτευσε από το μέτωπο κρυπτόμενος σε σκευοφόρο βαγόνι φέρων στολή στρατιώτου. Εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου σαν μέλος της οργανώσεως «Εθνικής Αμύνης» άσκησε σκληρότατη κριτική κατά του βασιλέως Κωνσταντίνου και της κυβερνήσεως Δ. Γούναρη.

Οι επιστολές του προς τις εφημερίδες, με τις οποίες καλούσε τους Έλληνες στρατιώτες σε ανταρσία κατά της ηγεσίας τους ,τυπωνόντουσαν σε προκηρύξεις και ριπτόντουσαν από αέρος από τους Τούρκους στις Ελληνικές γραμμές. Μετά την επικράτηση του στρατιωτικού κινήματος Πλαστήρα - Γονατά, επανήλθε στον στρατό και τοποθετήθηκε Διοικητής της Μεραρχίας Κρήτης στην στρατιά του Έβρου. Η συμβολή στην καταστολή του κινήματος Γαργαλίδη - Λεοναρδόπουλου (1923) υπήρξε σημαντική και άμεση, λαβών το προσωνύμιο «κεραυνός» . Τον ίδιο χρόνο παραιτήθηκε από τον στρατό και αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του υποστρατήγου [1].

Πολιτική Δράση  

Ο Κονδύλης μαζί με τον Πάγκαλο απεφάσισαν την κάθοδο τους στην πολιτική, εντασσόμενοι στην «Δημοκρατική Ένωση», το κόμμα των αδιάλλακτων Βενιζελικών, του οποίου ηγείτο ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου. Μετά τις εκλογές της 6 Δεκ 1923 ο Κονδύλης πίεσε για την επιβολή της αβασίλευτου χωρίς δημοψήφισμα. Την 22 Αυγ 1926 κατήργησε την δικτατορία του Θ. Πάγκαλου προσεταιριζόμενος τους διοικητάς των δημοκρατικών ταγμάτων τα οποία στην συνέχεια διέλυσε με αιματηρό τρόπο. Το 1928 υπήρξε μέλος της κυβερνήσεως υπό τον Βενιζέλο, ενώ το 1932 συνέπραξε με το αντιβενιζελικό κόμμα των« Λαϊκών» υπό τον Παναγιώτη Τσαλδάρη. Υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της καταστολής του κινήματος του Βενιζέλου της 5^ης Μαρ 1935. Την 5 Ιουλ 1935 έκανε στροφή 180^ο_, σε ομιλία του στην βουλή τάχθηκε υπέρ της επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ στην Ελλάδα, προκειμένου να αποκατασταθεί η ομαλότητα. Την 10 Οκτ 1935 ανέτρεψε πραξικοπηματικά την κυβέρνηση Τσαλδάρη και οργάνωσε το δημοψήφισμα της 30ης Νοε, σύμφωνα με το αποτέλεσμα του οποίου το 98% των Ελλήνων ψήφισε υπέρ της παλινορθώσεως της βασιλείας.

Ο Κονδύλης υπήρξε γνήσιο τέκνο των στρατιωτικών κινημάτων του 1916 και του 1922, και των αλλεπάλληλων του μεσοπολέμου, τα οποία έγιναν όλα στο όνομα της Δημοκρατίας, αλλά επί της ουσίας για την κατάληψη της εξουσίας. Η παροιμιώδης φράση του «Εάν ήξερα ποσό εύκολο είναι να κυβερνάς την Ελλάδα, θα το έκανα από λοχίας», απεικονίζει με τον πιο ωμό τρόπο μια πικρή πραγματικότητα την οποία δυστυχώς δείχνουμε ανίκανοι ή απρόθυμοι να αλλάξουμε.

Παπάγου 12 Ιαν 2016 / Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Γρηγορίου Δάφνη, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων (1923-1940), Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ. Αθήνα 1997.

β. Μεταξάς το Προσωπικό του Ημερολόγιο, Επιμέλεια Χρήστος Χρηστίδης, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε

γ. Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Η Εκστρατεία εις την Μικράν Ασίαν, Τόμος 7^ος Αθήνα 1962

---

[1] Σύμφωνα με τον Γρηγόριο Δάφνη ο Πλαστήρας πρότεινε την προαγωγή του Κονδύλη σε υποστράτηγο «για να ησυχάσουν απ’ αυτόν».