Το Κίνημα της 6ης Μαρτίου 1933

«Ἄν πείσεις τὸν Μουσολίνι νὰ ἀφήση τὴν Ἰταλίαν καὶ νὰ ἔλθη ἐδῶ, τότε ἴσως συμφωνήσω νὰ γίνη δικτατορία.» Ο Ε. Βενιζέλος πρὸς τὸν Πλαστήρα τὴν νύκτα τῆς 5ης Μαρτίου 1933

Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933 τα βενιζελικά κόμματα υπό την επωνυμία «Εθνικός Συνασπισμός [1]», έλαβαν 110 έδρες έναντι 136 της «Ηνωμένης Αντιπολίτευσεως [2]», η οποία συγκροτήθηκε από τις...
αντιβενιζελικές πολιτικές δυνάμεις. Παρότι η διαφορά των δύο κομμάτων ήταν μικρή 46,32% έναντι 46,19%, η διαφορά των εδρών προέκυψε λόγω του πλειοψηφικού συστήματος και του γεγονότος ότι, οι βενιζελικοί είχαν συντριπτική πλειοψηφία μόνο σε ορισμένες περιφέρειες. Το εκλογικό αποτέλεσμα κατέδειξε την επιθυμία για οικουμενική κυβέρνηση, γεγονός που αγνοήθηκε από τους πολιτικούς αρχηγούς.

Η απόφαση για Κίνημα

Την νύχτα των εκλογών είχαν συγκεντρωθεί στην οικία του Βενιζέλου πολλά από τα σημαίνοντα στελέχη του κόμματος. Όταν έγινε αντιληπτό ότι η εξουσία θα χανόταν μετά από 10 χρόνια βενιζελικής κυριαρχίας, ο αντιστράτηγος Νικόλαος Πλαστήρας (απόστρατος) δήλωσε την πρόθεση του στον Βενιζέλο να κηρύξει δικτατορία. Στην 20λεπτη συζήτηση που ακολούθησε ο πρωθυπουργός, ούτε προέτρεψε, ούτε απέτρεψε τον Πλαστήρα από τα πραξικοπηματικά του σχέδια. Ο Πλαστήρας την 02:00 της 6ης Μαρτίου ξεκίνησε να επιβάλλει την δικτατορία του. Ο Υπουργός Στρατιωτικών Υποστράτηγος ε.α. Γ. Κατεχάκης, ο Αρχηγός Στρατού Αντιστράτηγος  Α. Οθωναίος και ο Διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγος Κ. Μανέτας, προς τους οποίους απευθύνθηκε, αρνήθηκαν την υποστήριξη τους. Μόνο το 1ον Σύνταγμα Πεζικού υπό τον συνταγματάρχη Η. Διάμεση, ο στόλος και μέρος της αεροπορίας τον ακολούθησαν.  

Οι 12 Ώρες του Πλαστήρα

Ο Πλαστήρας από τις 05:00 κατέλαβε το υπουργείο στρατιωτικών, απαγόρευσε την κυκλοφορία των αντιβενιζελικών εφημερίδων, έθεσε σε κατ’ οίκον περιορισμό τους πολιτικούς αρχηγούς και κήρυξε στρατιωτικό νόμο σε όλη την επικράτεια. Το μεσημέρι εξέδωσε διάγγελμα με το οποίο κοινοποίησε στον Ελληνικό λαό την απόφαση του να κυβερνήσει δικτατορικώς, επικαλούμενος την χρεωκοπία του κοινοβουλευτισμού και την απειλή αδελφοκτόνου αναρχίας. Την ώρα που ο Πλαστήρας κατελάμβανε το υπουργείο στρατιωτικών ο Κατεχάκης επισκέφθηκε τον Βενιζέλο και του ζήτησε την άδεια του να καταστείλει το κίνημα, αλλιώς θα υπέβαλλε την παραίτηση του. Ο Βενιζέλος αποδέχθηκε την παραίτηση του και ανέθεσε το υπουργείο στον Μανέτα προτρέποντας τον να συνεργασθεί με τον Πλαστήρα δια την διαφύλαξη της δημοσίας τάξεως. Την 10:00 της 6ης Μαρτίου ο Βενιζέλος επισκέφθηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ζαίμη Α. στον οποίο υπέβαλλε την παραίτηση της κυβερνήσεως του λόγω του κινήματος του Πλαστήρα, το οποίο όμως δεν έδειχνε να επικρατεί. Πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις κατά του πραξικοπήματος οι οποίες κατεστάλησαν βιαίως (10 νεκροί και 30 τραυματίες). Τελικά σχηματίσθηκε υπηρεσιακή κυβέρνηση «Αντιστρατήγων» στην οποία παρέδωσε την εξουσία ο Πλαστήρας, ο οποίος μετά δύο ημέρες διέφυγε στην Νίκαια της Γαλλίας. Την 10η Μαρτίου ο Οθωναίος παρέδωσε την εξουσία στον νικητή των εκλογών τον αρχηγό του Λαϊκού κόμματος Παναγή Τσαλδάρη.

Οι Ευθύνες

Η αλληλουχία των γεγονότων της θλιβερής εκείνης νύκτας δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι, εάν ο Βενιζέλος το επιθυμούσε ο Πλαστήρας δεν θα τολμούσε να κινηθεί. Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου σημειώθηκαν αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα σε βαθμό που να θεωρούνται σαν αποδεκτές ενέργειες για την διεκδίκηση της εξουσίας, όπως συμβαίνει με τους αποκλεισμούς των εθνικών οδών στην σύγχρονη Ελλάδα. Σαν λαός δεν έχουμε ενστερνιστεί τους κανόνες λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Όταν εκλεγόμεθα ενεργούμε θεωρώντας τους εαυτούς μας ιδιοκτήτες και όχι διαχειριστές της εξουσίας. Η διατήρηση του πελατειακού συστήματος, το οποίο ταλαιπωρεί την Ελλάδα από την ανεξαρτησία της μέχρι σήμερα, αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα τόσο των πολιτικών, όσο και των ψηφοφόρων.

Παπάγου 23 Φεβ 2016 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α. Γρηγορίου Δάφνη, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων (1923-1940), Εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ. Αθήνα 1997

β. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε. Αθήνα 1977

γ. Ιωάννης Μεταξάς, Το Προσωπικό του Ημερολόγιο, Εκδόσεις ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε  Αθήνα 1962

[1] Ο «’Εθνικός Συνασπισμός περιελάμβανε τα κόμματα Φιλελευθέρων, Προοδευτικών, Αγροτεργατι-κών, Συντηρητικών Δημοκρατικών και το Αγροτικόν υπό τον Μυλωνά.

[2] Η «Ἡνωμένη Ἀντιπολίτευσις» απαρτίσθηκε από τους Λαϊκούς, Ελευθερόφρονες, Εθνικοριζοσπαστικούς, και μερίδα Αγροτικών.