Η αυταρχικότητα και η αλαζονεία θα αποδυναμώσουν τον Ερντογάν;

Του Χρήστου Μηνάγια 

www.geostrategy.gr / www.medintelligence.org

Οι αδύναμοι κρίκοι της Τουρκίας του Ερντογάν αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς δεδομένου ότι, αυτοί έχουν άμεση σχέση τόσο με τις ισορροπίες που υπάρχουν στην εσωτερική πολιτική της χώρας, όσο με τις νέες περιφερειακές ισορροπίες που έχουν διαμορφωθεί στη Μέση Ανατολή. Επίσης, οι συγκρουσιακές πολιτικές του δίδυμου Ερντογάν-Νταβούτογλου συνετέλεσαν ώστε να κλιμακωθεί η οικονομική κρίση και κάθε περιοχή της τουρκικής επικράτειας να ζει σε ένα περιβάλλον με πολωτικά χαρακτηριστικά, όπου επικρατεί η ανασφάλεια, ο φόβος και η ψυχολογική βία. Από τον Οκτώβριο του 2015 πραγματοποιήθηκαν πέντε βομβιστικές επιθέσεις (τρεις στην Άγκυρα και δύο στην Κωνσταντινούπολη)  με 189 νεκρούς και 738 τραυματίες, επί συνόλου εννέα επιθέσεων από τον Μάιο του 2013, με 282 νεκρούς και 1.029 τραυματίες. (βλ. Χάρτη 1)

Εκτός τούτου, κάθε μια από τις εν λόγω επιθέσεις είχε διαφορετικό σκοπό και τα μηνύματα που αυτές επιδίωκαν να περάσουν ήταν διαφορετικά, έχοντας ως κύριους αποδέκτες: τη διεθνή κοινή γνώμη, τις ηγεσίες των δυτικών χωρών και την τουρκική κυβέρνηση. Ειδικότερα, οι επιθέσεις στην Τουρκία είχαν ιδεολογικό και πολιτικό χαρακτήρα με σκοπό να πλήξουν την πολιτική δομή της χώρας και να επηρεάσουν την εσωτερική της πολιτική, καταδεικνύοντας ότι:

· Το σύστημα των αντιπληροφοριών στην Τουρκία έχει πολλά τρωτά σημεία, δεδομένου ότι, ενώ η αστυνομία αντιλαμβάνεται την απειλή είναι δύσκολο να αποτρέψει τις τρομοκρατικές ενέργειες. Ειδικότερα, ο στρατηγός ε.α. Ισμαήλ Χακκί Πεκίν, πρώην διευθυντής της Διεύθυνσης Πληροφοριών του τουρκικού Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, επισήμανε ότι, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών ΜΙΤ, ο Κλάδος των Στρατιωτικών Πληροφοριών, καθώς επίσης η Διεύθυνση Πληροφοριών της Στρατοχωροφυλακής και της Αστυνομίας θα πρέπει να αναδιοργανωθούν διότι ο τομέας των αντιπληροφοριών είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα οι ξένες υπηρεσίες πληροφοριών να θεωρούν την Τουρκία ως ένα παραδεισένιο επιχειρησιακό περιβάλλον.

· Οι τρομοκρατικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία στρατιωτικοποιούνται σταδιακά, τόσο σε ό,τι έχει να κάνει με τη δομή και τον επιχειρησιακό τους σχεδιασμό, όσο και τα μέσα-υλικά που χρησιμοποιούν. Εν τω μεταξύ, αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι η χρονική στιγμή που εκδηλώνονται οι βομβιστικές επιθέσεις, καθώς επίσης η μαζικότητα των αποτελεσμάτων τους.

· Η Τουρκία είναι μια χώρα όπου συνεχώς αυξάνονται τα άτομα που είναι έτοιμα να πεθάνουν και τα κίνητρα τους είναι εθνικά ή θρησκευτικά. Άλλωστε η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται έμμεσα από τον Muhtar Nuh Yem, πρώην ηγετικό στέλεχος των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου, ο οποίος σε συνέντευξη του στην εφημερίδα As Sab, ανέφερε ότι, στην Τουρκία υπάρχουν τουλάχιστον 30.000 τρομοκράτες. Μάλιστα, ο  Nuh κατηγόρησε την Άγκυρα για τη συνεργασία της με τρομοκρατικές οργανώσεις, ενώ οι συνέπειες αυτής της συνεργασίας έχουν να κάνουν με τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις που βιώνει η Τουρκία.

· Πίσω από τις επιθέσεις αυτές μπορεί να υποκρύπτονται και αφανείς «χρηματοδότες», για την εξακρίβωση των οποίων θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, όχι μόνο η εσωτερική κατάσταση της Τουρκίας, αλλά το περιφερειακό και παγκόσμιο περιβάλλον ασφάλειας. Άλλωστε, όσο αυξάνονται οι τρομοκρατικές οργανώσεις στην Τουρκία, τόσο αυξάνονται και οι «χρηματοδότες» τους, οι οποίοι, μέσω των τρομοκρατικών επιθέσεων που υποκινούν, περνούν τα αντίστοιχα μηνύματα προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα τους. Συγχρόνως όμως, κρίνεται σκόπιμο να αναφερθεί το ενδεχόμενο της ύπαρξης ατόμων, τα οποία, ενώ νομίζουν ότι ενεργούν για κάποια τρομοκρατική οργάνωση λόγω των ιδεολογικών τους δεσμών, δεν έχουν καμία επαφή με αυτήν.

Το καθεστώς Ερντογάν, προκείμενου να διατηρήσει την ισχύ του στην εσωτερική πολιτική σκηνή της χώρας και να διαφυλάξει τα στρατηγικά του συμφέροντα, χρησιμοποιεί αυταρχικά στερεότυπα του παρελθόντος με αποτέλεσμα να διευρύνεται η αστάθεια και το χάος στη χώρα.  Ωστόσο, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι, το νέο «δόγμα πολέμου» που υλοποιείται στους κουρδικούς νομούς της νοτιοανατολικής Τουρκίας δεν αποφασίσθηκε μόνο από τον Ερντογάν και το κυβερνόν κόμμα ΑΚΡ. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα δόγμα που αποφασίσθηκε από το τουρκικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (Σ.Ε.Α.) και τέθηκε σε εφαρμογή με τη σύμφωνη γνώμη όλων των συστημικών κομμάτων όπως, το ΑΚΡ, το ρεπουμπλικανικό κόμμα CHP και το εθνικιστικό κόμμα ΜΗΡ. Επίσης, το δόγμα αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τις προσωπικές φιλοδοξίες του Ερντογάν προκειμένου να αλλάξει το πολίτευμα της χώρας σε μια μορφή προεδρικής ή ημιπροεδρικής δημοκρατίας, αλλά θεωρείται ως ένας ολοκληρωτικός εκκαθαριστικός πόλεμος όλων των στρατηγικών κέντρων ισχύος της Τουρκίας (ισλαμιστές-εθνικιστές-στρατιωτικοί) εναντίον των Κούρδων σε πρώτη φάση και στη συνέχεια εναντίον των υπολοίπων μειονοτικών, προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας.

Το καθεστώς Ερντογάν δηλώνει συνεχώς ότι, ο πόλεμος αυτός θα φθάσει μέχρι το τέλος και συγκεκριμένα μέχρι να διαλυθεί το ΡΚΚ. Φυσικά, ο τουρκικός κρατικός μηχανισμός διαθέτει σημαντικές επιχειρησιακές και τεχνολογικές δυνατότητες για να πετύχει το στόχο αυτό, ωστόσο:

· Θα πρέπει να γίνουν αρκετές παρεμβάσεις στις δυνάμεις ασφαλείας της χώρας. Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στο Terörle Mücadele Eylem Plan (Σχέδιο Ενεργειών Αντιμετώπισης της Τρομοκρατίας), το οποίο έχει εγκριθεί και αποτελείται από 82 άρθρα. Βάσει αυτού: α. Το υπουργείο Εσωτερικών άρχισε τις διαδικασίες πρόσληψης 10.000 πολιτοφυλάκων, οι οποίοι θα ενταχθούν στις δυνάμεις στις στρατοχωροφυλακής. β. Θα συνεχίσει η αύξηση των μέτρων ασφαλείας και επιτήρησης των συνόρων της Τουρκίας με το Ιράκ και τη Συρία συνολικού μήκους 1.200 χλμ., τα οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν την κατασκευή φράκτη για την απαγόρευση της παράνομης εισόδου στη χώρα, την τοποθέτηση καμερών επιτήρησης, τη φωταγώγηση επικίνδυνων περιοχών, καθώς επίσης τον εντοπισμό και καταστροφή τούνελ διακίνησης λαθραίων προϊόντων, εκρηκτικών και πυρομαχικών. γ. Τέσσερεις μηχανοποιημένες ταξιαρχίες των χερσαίων δυνάμεων αναδιοργανώθηκαν σε ταξιαρχίες καταδρομών. Ειδικότερα πρόκειται, για δύο ταξιαρχίες της 3ης Στρατιάς, την 10η και 49η Ταξιαρχία με έδρες στο Τatvan και Bingöl της ανατολικής Τουρκίας αντίστοιχα, καθώς επίσης δύο ταξιαρχίες της Στρατιάς Αιγαίου, την 11η και 19η με έδρες στο Denizli και το Edremit των δυτικών παραλίων αντίστοιχα. (σ.σ. Η αναδιοργάνωση της 19ης Ταξιαρχίας βρίσκεται σε εξέλιξη και δεν έχει ολοκληρωθεί). δ. Μέχρι το τέλος του 2017 η δύναμη των μονάδων ειδικών επιχειρήσεων της αστυνομίας και της στρατοχωροφυλακής θα ανέλθει στα 40.000 άτομα, ενώ στους νομούς της δυτικής Τουρκίας θα συγκροτηθούν 280 νέα τμήματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Επισημαίνεται ότι, επί του παρόντος, η συνολική δύναμη των  ταγμάτων ειδικών επιχειρήσεων της στρατοχωροφυλακής (JÖH) ανέρχεται σε 12.500 άτομα, ενώ βάσει του νέου σχεδιασμού αυτή θα ανέλθει σε 13.500 άτομα στο τέλος του 2016 και τουλάχιστον σε 20.000 άτομα στο τέλος του 2017. Με δεδομένο λοιπόν ότι, μια ταξιαρχία ειδικών επιχειρήσεων έχει δύναμη 5.000 άτομα, μέχρι το τέλος του 2017 η Γενική Διοίκηση Στρατοχωροφυλακής θα διαθέτει μια δύναμη ειδικών επιχειρήσεων επιπέδου τεσσάρων ταξιαρχιών. Επίσης, ενώ η εκπαίδευση των καταδρομέων της στρατοχωροφυλακής διαρκεί τρεις μήνες, η εκπαίδευση των JÖH διαρκεί πέντε μήνες. Σε ό,τι αφορά στα τάγματα ειδικών επιχειρήσεων της αστυνομίας (ΡÖH), η συνολική δύναμη τους ανέρχεται σε 7.800 άτομα, με προοπτική αυτή να αυξηθεί σταδιακά στα 20.000. Εξάλλου το Δεκέμβριο του 2015, άρχισε η εκπαίδευση 5.000 αστυνομικών και το Σεπτέμβριο του 2016 έχει προγραμματισθεί να εκπαιδευθούν ακόμη 4.000 άτομα, προκειμένου να ενταχθούν στα ΡÖH. Ας σημειωθεί ακόμη ότι, ο μισθός των στελεχών που υπηρετούν στα JÖH και ΡÖH κυμαίνεται από 5.000 έως 8.000 τουρκικές λίρες (1.555-2.488 ΕΥΡΩ), ενώ η επιπρόσθετη αποζημίωση λόγω συμμετοχής σε επιχειρήσεις κυμαίνεται από 250-620 τουρκικές λίρες (78-193 ΕΥΡΩ).

Ειδικότερα, η αποζημίωση συμμετοχής σε επιχειρήσεις στους νομούς της νοτιοανατολικής Τουρκίας ανέρχεται σε 193 ΕΥΡΩ. (www.kpsshaberleri.net, 18-03-2016)

· Η τουρκική κοινωνία θα βιώνει τη θλίψη λόγω των νεκρών και τραυματιών από τη μια πλευρά, και την οδύνη των κατοίκων της περιοχής των επιχειρήσεων από την άλλη.

· Όλοι οι νομοί της νοτιοανατολικής Τουρκίας θα μετατραπούν σε συντρίμμια και θα θυμίζουν τη Συρία. Ήδη από τις μέχρι τώρα εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των Κούρδων ανταρτών, οι κάτοικοι της νοτιοανατολικής Τουρκίας είναι καταβεβλημένοι, τραυματισμένοι και αγανακτισμένοι. Τα σπίτια τους, οι επιχειρήσεις τους και τα έσοδα τους υπέστησαν σοβαρές απώλειες. Οι επαρχίες ερημώθηκαν και τα ιστορικά τους μνημεία υπέστησαν μεγάλα πλήγματα.

· Ο αριθμός των εσωτερικών μεταναστών θα ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο και πέραν των Σύριων προσφύγων θα αρχίσει ακόμη ένα κύμα Κούρδων προσφύγων με προορισμό την Ευρώπη.

· Βομβιστικές επιθέσεις θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, παρόμοιες με αυτήν της Άγκυρας στις 13-03-2016.

· Η συνεχώς κλιμακούμενη ένταση θα έχει ως αποτέλεσμα μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ Τούρκων και Κούρδων στη δυτική Τουρκία. Επίσης, δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να υπάρξει μια ενδοκουρδική σύρραξη στους νομούς της νοτιοανατολικής Τουρκίας λόγω των κατασταλτικών, ψυχολογικών και διπλωματικών μέτρων που εφαρμόζει η Άγκυρα, εκμεταλλευόμενη τα τρωτά σημεία των Κούρδων. Εξίσου παράδοξο είναι το γεγονός ότι, από το Σεπτέμβριο του 2015, οι αρχηγοί αρκετών κουρδικών φυλών αποφάσισαν να ενοποιήσουν τις δυνάμεις τους εναντίον του ΡΚΚ και του κουρδικού κόμματος HDP, στηρίζοντας άμεσα την τουρκική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά για το θέμα αυτό, ο Μουράτ Καραγιλάν, ηγετικό στέλεχος του ΡΚΚ, δήλωσε τα εξής: «Υπάρχουν μερικές μεγάλες κουρδικές φυλές που συντάσσονται με τον τουρκικό κρατικό μηχανισμό. Το κουρδικό πρόβλημα αποτελεί ένα θέμα της διεθνούς επικαιρότητας. Μην πουλάτε το Κουρδιστάν για ίδιο όφελος.».

· Ο τουρκικός λαός βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα καθεστώς ιδεολογικής επίθεσης και μαύρης προπαγάνδας που έχουν ως κυρίαρχα χαρακτηριστικά το φόβο και την παράνοια. Συνεπώς, για να μην υπάρξουν αμφισβητήσεις και εντάσεις, το καθεστώς Ερντογάν θα χρησιμοποιήσει κάθε είδους κατασταλτικό μέτρο όπως, η καταπίεση της ελευθερίας έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών, καθώς επίσης η φυλάκιση δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και διανοουμένων.

· Ο τουρισμός θα καταρρεύσει, ενώ το δουλεμπόριο θα λάβει τεράστιες διαστάσεις.

Η Τουρκία θα απολέσει το κύρος και τη φερεγγυότητα της στη διεθνή κοινότητα και πιθανόν να έρθει αντιμέτωπη με τις Μεγάλες Δυνάμεις. Τούτο κατά την άποψη μας έχει δύο αιτίες. Πρώτον, στο γεγονός ότι, η Άγκυρα θα συνεχίσει την τυχοδιωκτική πολιτική της σε ό,τι έχει να κάνει με τις ροές των προσφύγων και των παράνομων μεταναστών προς την Ευρώπη. Και η δεύτερη αιτία έχει ως σημείο αναφοράς τις δηλώσεις του Ερντογάν ότι, η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τη χρήση του δικαιώματος της «νόμιμης άμυνας» ενάντια σε κάθε είδους τρομοκρατική απειλή. Όμως τι σημαίνει η δήλωση αυτή; Σύμφωνα με τoν Τούρκο σύμβουλο ασφάλειας και πρώην στέλεχος της Διοίκησης Eιδικών Δυνάμεων (Bordo Bereli) Μετέ Γιαράρ, το δικαίωμα της «νόμιμης άμυνας» σημαίνει διεξαγωγή επιχείρησης πέραν των συνόρων βάσει του άρθρου 51 του Ο.Η.Ε. Σημειωτέον ότι, αρχικά ο Ερντογάν και η τουρκική στρατιωτική ηγεσία χρησιμοποιούσε τον όρο «κανόνες εμπλοκής», ενώ εδώ και ένα μήνα χρησιμοποιείται συνεχώς ο όρος «δικαίωμα άμυνας». Σύμφωνα με τον Γιαράρ ο όρος «κανόνες εμπλοκής» αφορά σε ένα καθορισμένο πλαίσιο ενεργειών, ενώ το «δικαίωμα άμυνας» δίδει το δικαίωμα διεξαγωγής επιχειρήσεων σε μια ευρύτερη περιοχή. Φυσικά, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, η δομή του αντάρτικου πόλεων του ΡΚΚ δεν έχει σημείο αναφοράς μόνο το ιρακινό έδαφος στο όρος Καντίλ, αλλά έχει μετατοπισθεί και στη Συρία, αφού σύμφωνα με εκθέσεις των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών το στρατηγείο του ΡΚΚ, προ πολλού, έχει μετασταθμεύσει στη Συρία, απ’ όπου αφενός σχεδιάσθηκαν και οργανώθηκαν όλες οι επιχειρήσεις των Κούρδων ανταρτών στις πόλεις της νοτιοανατολικής Τουρκίας, αφετέρου διατέθηκε ο εξοπλισμός και παρασχέθηκε η αντίστοιχη εκπαίδευση και λογιστική υποστήριξη. Για το λόγο αυτό, είναι πιθανό να διεξαχθεί μια επιχείρηση πέραν των συνόρων στο συριακό έδαφος, κάτι που θα φέρει την Άγκυρα αντιμέτωπη όχι μόνο με τη Ρωσία, αλλά και με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ. (Τουρκική εφημερίδα Milliyet, 14-03-2016)

Εν τω μεταξύ, μια ενδεχόμενη επιχείρηση των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων εντός του συριακού εδάφους αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την Άγκυρα μετά την απόφαση των Κούρδων, στις 16-03-2016, να ενοποιήσουν τα κουρδικά καντόνια Afrin, Kobani και Cizire της βόρειας Συρίας υπό μια μορφή συνομοσπονδιακής μορφής.

Σύμφωνα με την Άγκυρα, το θέμα αυτό δεν αφορά μόνο στη Συρία, αλλά έχει άμεση σχέση με το μέλλον της Τουρκίας για τους τέσσερεις λόγους: πρώτον, μια συνομοσπονδιακή δομή των κουρδικών καντονιών υπό το κίνημα PYD δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω συνένωση αυτών με την Κουρδική Περιφερειακή Διοίκηση του Βορείου Ιράκ και τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους στα νότια σύνορα της Τουρκίας (βλ. Χάρτη 2). Δεύτερον, η νέα διαφοροποίηση των χαρτών στη Συρία και το Ιράκ θα έχει ως συνέπεια την απώλεια τουρκικού εδάφους και την αλλαγή συνόρων στην περιοχή. Τρίτον, δεν πρόκειται για μια ευκαιριακή εξέλιξη, αλλά για μια μεθοδευμένη στρατηγική που έχει την ευρεία αποδοχή της Κουρδικής Περιφερειακής Διοίκησης του Βορείου Ιράκ, καθώς επίσης 31 κομμάτων και οργανώσεων της Συρίας, δεδομένου ότι, στο Συνέδριο Ανακήρυξης της Συνομοσπονδιακής Δομής συμμετείχαν 200 εκπρόσωποι Κούρδων, Αράβων, Ασσυρίων, Αρμενίων, Τουρκμένων, Τσερκέζων, γυναικείων οργανώσεων και οργανώσεων νεολαίας. Τέταρτον, το Ισραήλ υποστηρίζει μια συνομοσπονδιακή δομή στη Συρία, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Ο.Η.Ε. έχουν την άποψη ότι το θέμα αυτό θα πρέπει να έχει την ευρεία αποδοχή του συριακού λαού, λαμβάνοντας υπόψη την ενότητα και εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Ειδικότερα, η ακόλουθη δήλωση του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας Μοσέ Γιααλόν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: «Θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρξει μια συνομοσπονδιακή δομή στη Συρία. Η εξασφάλιση της ενότητας της Συρίας είναι απλώς μια επιθυμία. Για το θέμα αυτό πρέπει να υπάρξουν καλοπροαίρετες προσεγγίσεις και στρατηγικές. Εάν συζητηθεί το θέμα της συνομοσπονδίας στη Συρία θα υπάρξει ένα Αλαουιστάν υπό τον Μπασάρ Άσαντ, ο οποίος ελέγχει το 30% της χώρας. Παρόλο που οι Τούρκοι δεν θα χαρούν, θα πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχει ένα Κουρδιστάν. Τόσο στη Συρία, όσο και στο Ιράκ υπάρχουν κουρδικές περιοχές. Επίσης μπορεί να υπάρξει και το Δρουζιστάν, το οποίο θα συνεργασθεί με το καθεστώς Άσαντ (σ.σ. Οι Δρούζοι είναι μια μειονότητα σιιτικής προέλευσης που κατοικούν στη νοτιοδυτική Συρία).».  

Ας σημειωθεί ακόμη ότι, σύμφωνα με τον έγκριτο Τούρκο αρθρογράφο Καντρί Γκιουρσέλ, ο Ερντογάν πιστεύει ότι εκτελεί μια θεϊκή εντολή που έχει ως στόχο τη δημιουργία μιας θεοσεβούμενης γενεάς. (σ.σ. Το θέμα της θεϊκής εντολής αποτελεί ένα κοινό μυστικό και συζητείται ευρύτερα στους κυβερνητικούς και διπλωματικούς κύκλους της Άγκυρας, ενώ για πρώτη φορά αναφέρεται δημόσια από έναν Τούρκο αρθρογράφο). Ωστόσο, κατά τον Γκιουρσέλ, δεν έχει καμία σημασία το τι πιστεύει ο Ερντογάν για τον εαυτό του, αλλά τι πιστεύει η τουρκική κοινωνία για το θέμα αυτό. Προφανώς, ο εν λόγω αρθρογράφος αναφέρεται σε μια φαντασιόπληκτη πολιτική που έχει τεθεί σε εφαρμογή, προκειμένου οι ψηφοφόροι του κυβερνόντος κόμματος ΑΚΡ να πιστέψουν ότι οι ηγέτες τους βρίσκονται πιο κοντά στον Αλλάχ απ’ ότι είναι αυτοί. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια αποκαλύπτονται τα στοιχεία μιας αρχόμενης εσωτερικής ρήξης στην τουρκική κοινωνία η οποία αναζητά μια νέα ταυτότητα και ένα νέο ιδεολογικό προσανατολισμό που θα παραπέμπουν σε φιλελεύθερες αξίες και αρχές, χωρίς όμως να παρεκκλίνουν από τις αντιλήψεις περί τουρκισμού και εθνικισμού. Μάλιστα, η ρήξη αυτή πιθανόν να ξεπεράσει τις στενά πολιτικές εξελίξεις και να κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο, αν το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου, αντί να χαράξει μια διορθωτική πορεία στην αυταρχική συμπεριφορά του, δρομολογήσει στρατηγικές δημιουργίας μιας μονοτυπικής κοινωνίας και θρησκευόμενων γενεών. Ενισχυτικό της εκτίμησης αυτής είναι η εμφάνιση ενός νέου ρεύματος διανοουμένων που ασπάζονται τον μουσουλμανικό φιλελευθερισμό και άρχισαν να έχουν ιδιαίτερη απήχηση στην τουρκική κοινωνία ακόμη και στο εσωτερικό του κόμματος του. Σημειωτέον ότι, ο βασικός στόχος των διανοουμένων αυτών είναι να διατηρηθούν οι θρησκευτικές αξίες ως έχουν, διότι θεωρούν ότι η επιμονή του Τούρκου προέδρου στην αυταρχική αντίληψη περί θρησκείας και θρησκευόμενων γενεών μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος θα επιφέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα και συγκεκριμένα τη δημιουργία γενεών που θα αντιμάχονται τη θρησκεία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες προειδοποιούν τον Ερντογάν

Οι πρώην πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Άγκυρα, Μόρτον Αμπράμοβιτζ (1989-1991) και  Έρικ Έντελμαν (2003-2005) προέτρεψαν τον πρόεδρο Δημοκρατίας Ταγίπ Ερντογάν είτε να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις είτε να παραιτηθεί, προειδοποιώντας ότι στο εγγύς μέλλον η Τουρκία θα αντιμετωπίσει μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της. Συγκεκριμένα, σε άρθρο της Washington Post/10-03-2016 που αναδημοσιεύθηκε από τα τουρκικά ΜΜΕ αναγράφηκαν τα εξής: «Όταν ο Ερντογάν και το κόμμα ΑΚΡ ανήλθαν στην εξουσία το 2003, ενδυναμώθηκε η οικονομία της Τουρκίας  και βελτιώθηκαν οι σχέσεις με τις γειτονικές χώρες. Επίσης, το ΑΚΡ επεδίωξε την ένταξη της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή ένωση, έδωσε ένα τέλος στην κυριαρχία του στρατού σε ό,τι έχει να κάνει με τις αποφάσεις της πολιτικής εξουσίας, καθώς επίσης προσπάθησε να βρεθεί μια μακροπρόθεσμη ειρηνική λύση στο κουρδικό πρόβλημα. Ωστόσο, η σημερινή Τουρκία παρουσιάζει μια εικόνα πολύ αποθαρρυντική. Ο Ερντογάν έχει επιλέξει την οδό του αυταρχισμού, η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και στη χώρα διεξάγεται ένας εμφύλιος πόλεμος. Προφανώς, η δημοκρατία δεν μπορεί να ανθίσει υπό τον Ερντογάν τώρα. Οι μεταρρυθμίσεις που αρχικά υποσχέθηκε το ΑΚΡ έχουν δώσει τη θέση τους σε συστηματικές παραβιάσεις των ατομικών ελευθεριών και των νομίμων δικαιωμάτων. Δεκάδες χιλιάδες παιδιά, συμπεριλαμβανομένων και αυτά των θρησκευτικών μειονοτήτων, έχουν βίαια σταλεί στα ισλαμικά σχολεία προκειμένου να παρακολουθήσουν υποχρεωτικά την ισλαμική θρησκευτική εκπαίδευση. Τώρα, καθώς ο Ερντογάν επιδιώκει να αλλάξει το τουρκικό Σύνταγμα και να εδραιώσει την εξουσία του ως πρόεδρος, οι καταχρήσεις αυτές κατά πάσα πιθανότητα θα γίνουν ο κανόνας. Ακόμη χειρότερα, ενώ πολλοί ήλπιζαν ότι η Τουρκία ήταν στα πρόθυρα της επίλυσης του προβλήματος  του ΡΚΚ, το περασμένο έτος κατέρρευσαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του AKΡ και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και στη συνέχεια αναζωπυρώθηκαν οι στρατιωτικές συγκρούσεις. Το PKK είναι μια τρομοκρατική ομάδα με ιστορικό βίας, το οποίο δεν το καθιστά ιδανικό εταίρο για μια ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, ο τουρκικός λαός, δικαιούται να θεωρεί την κυβέρνησή του ως υπόλογο για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων. Τώρα, Τούρκοι στρατιωτικοί και άμαχοι συνεχίζουν να πεθαίνουν από την έξαρση των συγκρούσεων, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει κανένα ρεαλιστικό σχέδιο για τη διακοπή των συγκρούσεων ή τη νίκη του ΡΚΚ. Η φρικτή βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα στις 17 Φεβρουαρίου 2016, πραγματοποιήθηκε από μια φατρία του ΡΚΚ και προμηνύει την περαιτέρω εξάπλωση της βίας που θα μπορούσε να ρίξει την Τουρκία σε ένα εμφύλιο πόλεμο παρόμοιο με αυτόν που αποδεκάτισε τη χώρα στη δεκαετία του 1970 και 80. Μάλιστα, οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία φέρνουν στη μνήμη τα τρομοκρατικά στερεότυπα και τις σκοτεινές περιόδους του ολοκληρωτισμού στον 20ο αιώνα. Μετά την υποστήριξη και τον εξοπλισμό που παρείχε στις εξτρεμιστικές ομάδες της συριακής σύγκρουσης, η Τουρκία τώρα βιώνει μια πραγματική απειλή από αυτήν την τρομοκρατία, την οποία βοήθησε να αναζωπυρώσει τη φωτιά. Οι βομβιστικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα έχουν δημιουργήσει συγκλονιστικές σκηνές σφαγής. Επίσης, η Τουρκία ακόμη συνεχίζει να επιμένει ότι, οι συριακές κουρδικές ομάδες αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή στη Συρία και όχι το «Ισλαμικό Κράτος» ή η Jabhat al-Nusra. Οι επιπτώσεις του εν λόγω αυταρχισμού και αστάθειας επηρέασαν αρνητικά την τουριστική βιομηχανία της Τουρκίας και τρομάζουν τους ξένους επενδυτές, με αποτέλεσμα πολλοί οικονομολόγοι να ανησυχούν για το μέλλον της τουρκικής οικονομίας. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι μια ισχυρή, σταθερή και δημοκρατική Τουρκία είναι εφικτή και απαραίτητη. Αλλά αυτό απαιτεί μια κυβέρνηση που θα δεσμευθεί σε αυτούς τους στόχους και θα έχει την πρόθεση για την επίτευξή τους. Εάν ο Ερντογάν εξακολουθεί να θέλει ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα του, θα πρέπει είτε να προβεί σε μεταρρυθμίσεις, είτε να παραιτηθεί.»

Η απάντηση της Άγκυρας στις εν λόγω δηλώσεις των Αμερικάνων πρέσβεων δόθηκε: Αρχικά από τον εκπρόσωπο τύπου της προεδρίας της Δημοκρατίας Ιμπραήμ Καλίν, ο οποίος στο λογαριασμό του στο twitter έγραψε το εξής: «Οι δύο πρώην πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών δήλωσαν ότι ο Ερντογάν πρέπει να παραιτηθεί, θεωρώντας ότι είναι άρχοντες μιας αποικίας. Κύριοι, έχει παρέλθει η εποχή που δίνατε διαταγές στην Τουρκία.». Και ακολούθως, στις 12-03-2016, από τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος σε ομιλία του κατά την τελετή απονομής βραβείων από το Ίδρυμα Θρησκευτικών Υποθέσεων Τουρκίας δήλωσε τα εξής: «Στον πολιτισμό μας δεν υπάρχει χώρος για το Ισλαμικό Κράτος, τη Boko Haram, το ΡΚΚ, το κουρδικό κίνημα PYD της Συρίας και τον ένοπλο βραχίονα YPG του ΡΥD. Η Τουρκία θα συνεχίσει να αγωνίζεται τόσο εναντίον της τρομοκρατίας, όσο εναντίον όσων προσπαθούν να παρουσιάσουν τους μουσουλμάνους ως τρομοκράτες και τον ισλαμικό κόσμο ως πηγή τρομοκρατίας, δολοφονιών και συγκρούσεων.». Επίσης, ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε ότι, δεν υπάρχει χώρος για την Κου Κλουξ Κλαν και το ολοκαύτωμα. Πέραν των παραπάνω, οι ακόλουθες δηλώσεις του Ερντογάν σε ομιλία του, στις 18-03-2016, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης για τη Μάχη της Καλλίπολης, αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι αυτές πραγματοποιήθηκαν, τέσσερις ημέρες πριν τις φονικές επιθέσεις του «Ισλαμικού Κράτους» στο αεροδρόμιο και το μετρό στις Βρυξέλες: «Το Βέλγιο, το οποίο συμπεριλαμβάνεται μεταξύ όλων των χωρών της ευρωπαϊκής ένωσης που ανακήρυξαν ως τρομοκρατική οργάνωση το ΡΚΚ, επιτρέπει σε αυτήν τη διασπαστική τρομοκρατική οργάνωση να στήσει σκηνή πίσω από το κτήριο που πραγματοποιείται η Σύνοδος στις Βρυξέλλες (18-03-2016), καθώς επίσης να σηκώσει και να κυματίσει το κουρέλι του (σ.σ. εννοεί τη σημαία του ΡΚΚ). Αυτό είναι άτιμο και υποκριτικό. Αυτοί συμπεριφέρονται με διχογνωμία. Ποιόν εξαπατάτε; Γίνετε έντιμοι και μην είστε υποκριτές. Απέναντι σας δεν υπάρχει μια Τουρκία και ένα τουρκικό έθνος που θα εξαπατηθεί. Αυτό να το γνωρίζετε. Αυτό σημαίνει παράδοση στην τρομοκρατία. Αυτοί παραδόθηκαν στην τρομοκρατία. Εκτρέφετε ένα φίδι στο χωριό σας, το οποίο μπορεί να σας δαγκώσει οποιαδήποτε στιγμή.  Όταν οι ίδιες βόμβες θα αρχίσουν να εκρήγνυνται στις δικές σας πόλεις, τότε θα καταλάβετε πως νοιώθουμε εμείς. Αλλά τότε θα είναι πολύ αργά για οτιδήποτε.».

Υπό το πρίσμα των προαναφερθέντων δηλώσεων του Μόρτον Αμπράμοβιτζ και  Έρικ Έντελμαν, είναι περισσότερο από προφανές ότι, ο Ταγίπ Ερντογάν δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης και της ίδρυσης Κουρδικού Κράτους. Επίσης, η σπουδαιότητα των δηλώσεων αυτών εστιάζεται στο γεγονός, ότι αυτές έγιναν από δύο Αμερικανούς πρώην διπλωμάτες, εκ των οποίων: ο ένας (Αμπράμοβιτζ), διαβλέποντας τα ηγετικά προσόντα του Ερντογάν είχε πραγματοποιήσει πολλές φανερές και μυστικές συναντήσεις μαζί του πριν ακόμη αυτός εκλεγεί δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Και ο άλλος (Έντελμαν) διετέλεσε πρέσβης στην Άγκυρα, την πρώτη κοινοβουλευτική περίοδο που το κόμμα ΑΚΡ είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, ανατρέποντας το τότε υφιστάμενο πολιτικο-στρατιωτικό κατεστημένο.

Για το θέμα αυτό, παρατίθενται ακολούθως δύο αποσπάσματα του βιβλίου: Αποκαλύπτοντας τον Τουρκικό Λαβύρινθο-Ισλάμ και Πολιτική στην Τουρκία, σελ. 72,73 και 273, Χρ. Μηνάγιας. Ειδικότερα: Το πρώτο αφορά σε δημοσίευμα του τουρκικού περιοδικού Aydınlık/02-05-2010 με τίτλο: Οι επτά Αμερικανοί που καθοδηγούν τον Ταγίπ (Ερντογάν). Σε περίπτωση που τα αναγραφόμενα στοιχεία, στο δημοσίευμα που ακολουθεί, είναι ακριβή, δεδομένου ότι το Aydınlık στήριξε το στρατιωτικό κατεστημένο, θα πρέπει να υπάρξει σοβαρός προβληματισμός για τις μελλοντικές εξελίξεις στην Τουρκία. «…..Ο Morton Abramowitz, o Henri j. Barkey, o Philip Gordon, o David Phillips, o Alan O. Makovsky, o Ian O. Lesser, o F. Stephen Larrabee… Όλοι τους πραγματοποιούν συχνές και άτυπες συναντήσεις με τον Abdullah Gül και τον Tayyip Erdoğan…. Η εν λόγω (αμερικανική) ομάδα έχει αποστολή να καθοδηγήσει την πολιτική της Τουρκίας…. Οι επιχειρήσεις (της τουρκικής κυβέρνησης) εναντίον του στρατού, τα διάφορα ανοίγματα, το πακέτο των συνταγματικών μέτρων και η μεταρρύθμιση στη δικαιοσύνη αποτελούν μέρος του οδικού χάρτη της ομάδας αυτής που έβαλε μπροστά τον Tayyip Erdoğan και τον Abdullah Gül για να τον υλοποιήσει….. Οι εν λόγω Αμερικανοί έρχονται συχνά στην Τουρκία. Η διαχείριση της κατάστασης δεν γίνεται με αυτόματο πιλότο αλλά με απευθείας συναντήσεις. Έρχονται αεροπορικώς και συγκεκριμένα στην αεροπορική βάση του Incirlik και αφού ολοκληρώσουν το έργο τους στην Τουρκία με τον ίδιο τρόπο επιστρέφουν στη χώρα τους…. Όλοι τους είναι ενήμεροι από την πιο μικρή έως και την πιο μεγάλη λεπτομέρεια των θεμάτων της εσωτερικής πολιτικής της χώρας… O Morton Abramowitz θεωρείται ο άνθρωπος κλειδί που εξασφάλισε ώστε, ο Erdoğan από πρόεδρος της νομαρχιακής επιτροπής (Κωνσταντινούπολης) του κόμματος Ευημερίας που ανήκε, να γίνει πρωθυπουργός…. Από παλιά, ο πρώην σύμβουλος (του Erdoğan) και νυν υπουργός Εξωτερικών Ahmet Davutoğlu συνεργάζεται με αυτήν την ομάδα…. Η ηγετική ομάδα των συμβούλων του Tayyip Erdoğan, όπως ο Ömer Çelik, o Egemen Bağış, o Hakan Fidan (διοικητής της ΜΙΤ), καθώς επίσης οι Önder Aytaç, Emre Uslu και Zühtü Arslan που καθοδηγούν την Ακαδημία της Αστυνομίας, αποτελούν τα πλοκάμια της αμερικανικής ομάδας στην Τουρκία…. Στο παρελθόν μερικοί ξένοι, ειδικά Αμερικανοί, υπήρξαν σύμβουλοι Τούρκων πρωθυπουργών. Υπενθυμίζεται ότι, οι Jay Kriegel και David Barchard που ανήκαν στην CIA υπήρξαν σύμβουλοι της Çiller.»

Και το δεύτερο απόσπασμα αναφέρεται στο ενδεχόμενο τουρκικής άρνησης για τη συνέχιση του σχεδίου «Μεγάλο Κουρδιστάν», η οποία αποτυπώνεται με ιδιαίτερα αποκαλυπτικό τρόπο σε αναφορά του Henri J. Barkey στις 31-08-2010, όπου εμμέσως απειλείται η Τουρκία με εσωτερικές συγκρούσεις. Συγκεκριμένα αναγράφονται τα εξής:

· Το ΡΚΚ, σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1990 έχει αποκτήσει πολύ μεγάλη δύναμη.

· Οι Κούρδοι ηγέτες οργανώνουν τις περιοχές τους με ισχυρές δυνάμεις και αποφασιστικότητα.

· Οι Κούρδοι κατοικούν σε όλη την τουρκική επικράτεια. Ως εκ τούτου μια εξέγερση τους δεν θα περιορισθεί μόνο σε μια περιοχή.

· Η τουρκική κυβέρνηση δεν επέδειξε αποφασιστικότητα για το κουρδικό άνοιγμα και εστιάσθηκε μόνο στα στρατιωτικά μέτρα.

· Οι Κούρδοι επιθυμούν την αυτονομία τους, ενταγμένοι σε ένα ισχυρό κράτος που θα αναγνωρίζεται η εθνική τους ταυτότητα, θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν τη γλώσσα τους και να αναγνωρίζονται τα πολιτιστικά τους δικαιώματα.

Η Τουρκία βαδίζει αργά προς μια συγκρουσιακή κατάσταση και δεν προβαίνει σε καμία ενέργεια για την αποτροπή της. Έστω και ένα μικρό ατυχές περιστατικό, θα γίνει η αιτία για τη δημιουργία σύγκρουσης μεταξύ των εθνικών μειονοτήτων στην Τουρκία, η οποία θα φέρει τα πάνω-κάτω στη χώρα.