Η Μάχη της Αγγλίας {1940}

Αναμνηστικό γραμματόσημο για τα 60 χρόνια από την «Μάχη της Αγγλίας»

«Ποτέ στο πεδίο της ανθρώπινης συγκρούσεως, τόσοι πολλοί όφειλαν τόσα πολλά, σε τόσους λίγους (Never in the field of human conflict was so much owed by so many to so few» Ο Ουίνστων Τσώρτσιλ, από ομιλία του στο αγγλικό κοινοβούλιο την 20η Αυγ. 1940.

Την περίοδο από 10 Ιουλ. έως 31 Οκτ. 1940, η Βρετανική Βασιλική Αεροπορία «Royal Air Force (RAF)», νίκησε την πολεμική αεροπορία της Γερμανίας (Luftwaffe), σε μία αποφασιστική αναμέτρηση που έκρινε την επιβίωση του Ηνωμένου Βασιλείου και την έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και καταγράφηκε στην ιστορία ως «Η Μάχη της Αγγλίας». Μετά την παράδοση της Γαλλίας στον Χίτλερ την 25η Ιουν. 1940, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστων Τσώρτσιλ, απέμεινε απελπιστικά μόνος στον αγώνα για την παρεμπόδιση της πλήρους επικρατήσεως των δυνάμεων του γερμανικού ναζισμού και του ιταλικού φασισμού στην Ευρώπη και του ιαπωνικού μιλιταρισμού στην Άπω Ανατολή. Την ίδια εποχή η ΕΣΣΔ (Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών)  είχε υπογράψει σύμφωνο μη επιθέσεως με την Γερμανία. Στις αρχές Ιουλίου ένας περιχαρής Φύρερ προέβλεψε ότι ο Τσώρτσιλ σύντομα θα μετακινούνταν στον Καναδά, ενώ παράλληλα πρότεινε στους Βρετανούς σύναψη ειρήνης, η οποία σήμαινε την αποδοχή της ήττας τους. Το καλοκαίρι του 1940 η Γερμανία παρουσιαζόταν ανίκητη.

Ο Θαλάσσιος Λέων              

Το γερμανικό επιτελείο εκπόνησε το σχέδιο «Θαλάσσιο Λέων», για την κατάληψη των βρετανικών νήσων. Το σχέδιο προέβλεπε τη μεταφορά 360.000 ανδρών σε δύο διαδρομές με φορτηγίδες και εμπορικά πλοία. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της επιχειρήσεως ήταν η εκμηδένιση της βρετανικής αεροπορίας. Ο αρχηγός της Luftwaffe Στρατάρχης Χέρμαν Γκαίρινγκ (Hermann Göring) έπεισε τον Χίτλερ, ότι η RAF σύντομα δεν θα υπήρχε και ότι οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί θα λύγιζαν την θέλησή των Βρετανών για αντίσταση. Ο Τσώρτσιλ ήταν αποφασισμένος για άμυνα μέχρις εσχάτων, εκφράζοντας την θέληση ολοκλήρου του λαού να παραμείνει αδούλωτος. Μέσα σ’ αυτό το πνεύμα κατασκευάσθηκαν 500 αεροσκάφη σ΄ ένα μήνα, προσεγγίζοντας τον συνολικό αριθμό των επιχειρησιακά έτοιμων σε 1.963,[1] με τα μονοκινητήρια καταδιωκτικά «Spitfire» και «Hurricane» να αποτελούν τα κύρια αεροσκάφη αναχαιτήσεως. Τα νοικοκυριά παρέδωσαν όλα τα αλουμινένια σκεύη τους στην πολεμική βιομηχανία. Οι σταθμοί των ραντάρ[2] σε συνδυασμό με 50.000 παρατηρητές αέρος[3] προειδοποιούσαν έγκαιρα για την άφιξη των εχθρικών αεροσκαφών. Οι πληροφορίες μεταβιβαζόντουσαν στα κέντρα επιχειρήσεων τα οποία είχαν την ευθύνη για τον συντονισμό των πολεμικών μοιρών και φρόντιζαν να υπάρχουν πάντα αεροσκάφη στον αέρα. Ο αρχηγός της RAF, πτέραρχος Χιού Ντάουντινγκ (Hugh Dowding), είχε πρόσβαση σε ζωτικής σημασίας πληροφορίες για τον εχθρό, μετά την αποκωδικοποίηση της γερμανικής κρυπτογραφικής συσκευής «Αίνιγμα».

Η Μάχη των Ολίγων         

Ο Γκαίρινγκ είχε στην διάθεση του 2.669[4] αεροσκάφη εκ των οποίων τα 1.015 ήσαν δικινητήρια βομβαρδιστικά (Dornier 17 και Heinkel 111H) και 933 μονοκινητήρια καταδιωκτικά «Messerschmitt 109». Τα γερμανικά βομβαρδιστικά έφεραν περιορισμένο αριθμό βομβών και είχαν μικρή ταχύτητα. Το «Me-109» ήταν εφάμιλλο του «Spitfire». Η Μάχη της Αγγλίας σύμφωνα με μουσείο της RAF, περιλαμβάνει τις εξής 5 φάσεις:

α. (26 Ιουν. - 9 Ιουλ.) Πραγματοποιήθηκαν μικρής κλίμακος επιδρομές, αποστολές αναγνωρίσεως και ποντίσεως ναρκών.

β. (10 Ιουλ. - 12 Αυγ.). Άρχισαν οι μαζικοί βομβαρδισμοί σε λιμένες, αεροδρόμια πλησίον των ακτών και σε εργοστάσια κατασκευής αεροσκαφών.

γ. (13 Αυγ. - 6 Σεπ.). Εκτοξεύθηκε η κύρια επίθεση καταστροφής της RAF στην Νότια Αγγλία, με εκτεταμένους βομβαρδισμούς βιομηχανικών πόλεων και προαστίων του Λονδίνου. Οι χειριστές των καταδιωκτικών έφτασαν να πραγματοποιούν μέχρι και 7 εξόδους ημερησίως

δ. (7 Σεπ. - 2 Οκτ.). Εντάθηκαν οι ημερήσιοι και νυκτερινοί μαζικοί βομβαρδισμοί του Λονδίνου. Την 7η Σεπ. δόθηκε συναγερμός στις βρετανικές δυνάμεις για επικείμενη απόβαση των Γερμανών, μετά από υποκλοπή γερμανικών σημάτων.

ε. (3 Οκτ. - 31 Οκτ). Συνεχίσθηκαν μεγάλης κλίμακος ημερήσιοι βομβαρδισμοί του Λονδίνου.

Η 15η Σεπ. θεωρείται η σημαντικότερη ημερομηνία της Μάχης της Αγγλίας. Την ημέρα εκείνη τα γερμανικά βομβαρδιστικά υπέστησαν τις μεγαλύτερες απώλειες, ενώ αντιθέτως τα βρετανικά βύθισαν μεγάλο αριθμό εμφόρτων φορτηγίδων και πλοίων στις γαλλικές και ολλανδικές ακτές. Το γεγονότα αυτά ανάγκασαν τον Χίτλερ να αναβάλει επ’ αόριστο την επιχείρηση «Θαλάσσιος Λέων». Οι απώλειες των Βρετανών ανήλθαν σε 966 νεκρούς και τραυματίες και 1.744 κατεστραμμένα αεροσκάφη. Οι Γερμανοί μέτρησαν 3.320 νεκρούς και τραυματίες, 925 αιχμαλώτους, ενώ έχασαν 1.977 αεροσκάφη. Από τους βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν ή τραυματίσθηκαν 90.000 πολίτες.

Αίθουσα επιχειρήσεων της RAF.

Η πλέον Κρίσιμη Μάχη

Η Μάχη της Αγγλίας κατατάσσεται στις 25 πιο αποφασιστικής σημασίας μάχες της παγκοσμίου ιστορίας και θεωρείται σημαντικότερη και από την «Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ(1805)»[5]. Από πολλούς ιστορικούς έχει χαρακτηρισθεί ως η μάχη των ολίγων, γιατί οι πρωταγωνιστές υπήρξαν τα γενναία πληρώματα των αεροσκαφών. Για τους Βρεττανούς όμως που δεν είχαν αντιμετωπίσει εισβολέα για 1.000 χρόνια, μπορούμε να πούμε χωρίς υπερβολή, ότι η συμμετοχή τους στην υπεράσπιση της πατρίδος τους υπήρξε καθολική. Ο κόσμος θα ήταν σίγουρα διαφορετικός, εάν οι Γερμανοί κατακτούσαν την Μεγάλη Βρετανία.

Αντγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α.Ουίνστον Τσώρτσιλ, Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Αθήνα 2013, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε.Ε.

β.ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 20^ου ΑΙΩΝΟΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΥΠΟΣ, Αθήνα 1968.

γ.TIME LIFE BOOKS, The Battle of Britain (Η Μάχη της Αγγλίας), 1977 Alexandria, Virginia USA.

O Βρετανός σμήναρχος Ντάγκλας Βάντερ με 22 καταρρίψεις παρά τα  δύο πρόσθετα κάτω άκρα του.

---

[1] Ο Καναδάς συμμετείχε στην μάχη της Αγγλίας με 24 αεροσκάφη.

[2] H λέξη Radar αποτελεί ακρωνύμιο των λέξεων Radio Detection and Ranging, και σημαίνει «Ανίχνευση με ηλεκτρομαγνητικά κύματα και μέτρηση αποστάσεως».

[3] Μετά τη διέλευση της ακτογραμμής, όπου ήταν εγκατεστημένα τα ραντάρ η παρακολούθηση των αεροπλάνων γίνονταν εξ όψεως.

[4] Η Ιταλία συμμετείχε με 200 αεροσκάφη χαμηλών επιδόσεων, πολλά από τα οποία δεν διέθεταν ασυρμάτους.

[5] Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ (21 Οκτ. 1805), έγινε στα δυτικά παράλια της Ισπανίας. Ο αγγλικός στόλος υπό τον ναύαρχο Νέλσον καταναυμάχησε τον ενωμένο Γάλλο-Ισπανικό στόλο και απέτρεψε την απόβαση του Ναπολέοντος στο Ην. Βασίλειο.