Η Μάχη του Πέτα

«Εἶναι ἔργον τῶν σοφῶν νά προβλέψουν τήν συμφοράν πρίν ἔρθει. Εἶναι ἔργον τῶν γενναιῶν νά ἀντιμετωπίσουν τήν συμφορά ὅταν ἔρθει». Πιττακός Μυτιλιναῖος

Την 4η Ιουλίου του 1822 (παλ. ημερ.), στο χωριό Πέτα της Ηπείρου (5 χλμ ανατολικά της Άρτας), 8.000 Τουρκαλβανοί υπό την διοίκηση των πασάδων Κιουταχή και Ισμαήλ Πλιάσα, νίκησαν σε μάχη εκ παρατάξεως 2.500 Έλληνες. Υπεύθυνος της καταστροφής ήταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Μετά την εκλογή του στην θέση του Πρόεδρου του Εκτελεστικού (πρωθυπουργού), στην Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (20 Δεκ 21-10 Ιαν 22), ανέλαβε και τα καθήκοντα του στρατιωτικού διοικητού Δυτικής Χέρσου Ελλάδος. Ο Μαυροκορδάτος τέθηκε επικεφαλής ενός στρατεύματος 4.000 ανδρών, εκ των οποίων οι 400 ήσαν τακτικοί υπό τον Ιταλό Πέτρο Ταρέλλα, 93 φιλέλληνες υπό την διοίκηση του Ιταλού Δάνια και 100 Επτανήσιοι εθελοντές, υπό τον Πανά. Η δύναμη υποστηριζόταν από δύο κανόνια υπό τη διοίκηση του Ελβετού Μπάντλ.

Εκστρατεία χωρίς Σχέδιο

Ο διακαής πόθος του Μαυροκορδάτου ήταν να άρει την πολιορκία του Σουλίου από τις δυνάμεις του Ομέρ Βρυώνη, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Αλή Πασά, χωρίς όμως να έχει κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο κατά νου. Άσχετος περί τα στρατιωτικά, διέπραξε μια σειρά σφαλμάτων, την ίδια ώρα που ο Δράμαλης προχωρούσε προς την Πελοπόννησο με σκοπό την κατάπνιξη της επαναστάσεως. Απέστειλε τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη με δύναμη 700 ανδρών στην Θεσπρωτία προς ενίσχυση των Σουλιωτών, αποδυναμώνοντας έτσι τις δυνάμεις του. Οι Έλληνες οπλαρχηγοί Μπότσαρης, Βλαχόπουλος, Βαρνακιώτης και ο Μπακόλας πολεμούσαν με τον δικό τους τρόπο. Ήθελαν να αισθάνονται την ασφάλεια του βουνού πίσω τους και ένα ταμπούρι για προστασία εμπρός. Η κύρια έγνοια τους ήταν να αποφύγουν την υπερφαλάγγιση. Δεν εμπιστευόντουσαν και δεν κατανοούσαν  την στρατιωτική ευρωπαϊκή τακτική. Η συμπεριφορά του 70χρονου Μπακόλα Γώγου δημιουργούσε ερωτηματικά λόγω των υπηρεσιών που είχε προσφέρει στους Τούρκους και των επαφών που συνέχιζε να διατηρεί. Ο Μαυροκορδάτος αντί να φροντίσει για την αποδοτική συνεργασία των δυνάμεων του, τις άφησε να ενεργούν ανεξάρτητα. Ο ίδιος πήγε στην Λαγκάδα (50 χλμ ανατολικά) προκειμένου να εξασφαλίσει τον εφοδιασμό του στρατεύματος, παραγνωρίζοντας το γεγονός, ότι τίποτα δεν υποκαθιστά την προσωπική παρουσία του αρχηγού στην μάχη.

Η Καταστροφή

Οι Ελληνικές δυνάμεις αναπτύχθηκαν σε δύο αμυντικές τοποθεσίες με τους τακτικούς μπροστά και τους άτακτους πίσω από το Πέτα. Οι αμυνόμενοι απέκρουσαν τρεις Τουρκικές εφόδους πολεμώντας με γενναιότητα. Η κατάληψη όμως ενός υψώματος στο αριστερό άκρο των αμυνομένων, στο χώρο ευθύνης του Μπακόλα, οδήγησε τους άλλους οπλαρχηγούς σε φυγή φοβούμενοι την αιχμαλωσία και υποπτευόμενοι προδοσία. Η συνέχεια υπήρξε δραματική, οι τακτικοί Έλληνες και ξένοι, έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι. κρατώντας υψηλά την στρατιωτική τους τιμή. Συνολικά στο Πέτα έπεσαν τα 2/3 των φιλελλήνων, το 1/2 των Επτανησίων και το 1/3 των τακτικών [1]. Ο επικεφαλής των «Τακτικών», Γερμανός Συνταγματάρχης Κάρολος Νόρμαν, αιμόφυρτος ανήγγειλε στον Μαυροκορδάτο την καταστροφή με την φράση: « Πρίγκιπα, απωλέσαμε τα πάντα πλην της τιμής», τις επόμενες ημέ-ρες υπέκυψε στα τραύματα του.

Δεύτερη Απώλεια

Την ίδια ημέρα ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης στη Μάχη της Σπλάντζας (Αμμουδιά Πρεβέζης), σκοτώθηκε μαχόμενος κατά των δυνάμεων του Μουσταφάμπεη, προς υποστήριξη των Σουλιωτών. Μετά τον θάνατο του οι Μανιάτες απεχώρησαν από την Ήπειρο, οι Σουλιώτες συνθηκολόγησαν, εγκατέλειψαν το Σούλι και εγκαταστάθηκαν στα Επτάνησα. Η διατήρηση της επαναστάσεως στην Δυτική Στερεά τέθηκε σε κίνδυνος, ενώ η απειλή κατά του Μεσολογγίου αυξήθηκε σημαντικά. Τα σφάλματα στην μάχη του Πέτα θα είχαν αποφευχθεί, εάν όλοι οι εμπλεκόμενοι είχαν παραμερίσει τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και είχαν θέσει τη σωτηρία της πατρίδος υπεράνω όλων. Το δυστύχημα είναι ότι, τα ίδια λάθη επαναλαμβάνουμε μονότονα μέχρι τις ημέρες μας, με ολέθριες συνέπειες.

Παπάγου 22 Ιουνίου 2015

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

Thomas Gorton,  Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Αθήνα 2010,Εκδόσεις Αρχιπέλαγος Βιβλίο ΙΙ, Κεφ ΙΙ σελ 263-279.

Γουσταύου Φρειδερίκου Χερτσβεργ: Η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδόσεις Μένανδρος , Αθήνα 1916, Τόμος ΙΙ, Κεφ. Β΄ σελ.251-259

Σπυρίδων Τρικούπης , Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Εκδόσεις Γιοβάνη Αθήνα 1968, Τόμος ΙΙ, Κεφ. ΛΕ΄ σελ.252-264

[1] Συνολικά σκοτώθηκαν 36 Γερμανοί, 13 Πολωνοί, 13 Ιταλοί, 5 Γάλλοι, 3 Ελβετοί, 2 Δανοί, 2 Ολλανδοί. Πολλοί εξ αυτών αν και έφερα ανώτερους βαθμούς στην πατρίδα τους , πολέμησαν ως απλοί στρατιώτες.