«Κολούειν τους υπερέχοντας» ή «κονταίνουν όσους ψηλώνουν»

Γράφει ο Δρ Ιωάννης Παρίσης 

Ο παραγκωνισμός των αξίων και ικανών και οι επιθέσεις εναντίον τους είναι κάτι που συνέβαινε πάντοτε και συμβαίνει καθημερινά. Οι άξιοι και ικανοί δέχονται έναν συνεχή πόλεμο εκ μέρους των ανεπαρκών, από φθόνο ή ανασφάλεια. Δεν προέκυψαν τυχαία κάποιες φράσεις, όπως ότι «πετροβολούν τα δένδρα που έχουν καρπό» ή «κόβουν τα κεφάλια που ξεχωρίζουν» ή «κονταίνουν όσους ψηλώνουν». Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση αφηγείται ο Ηρόδοτος στο Βιβλίο Ε’ (92ζ.2).

Ο Περίανδρος, ένας από τους Επτά Σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, ήταν επίσης και τύραννος της Κορίνθου, διαδεχθείς τον πατέρα του Κύψελο, ο οποίος, μετά από τριάντα χρόνια τυραννίας, είχε αφήσει φήμη...
σκληρού και αιμοβόρου, ή όπως ακριβώς αναφέρει ο Ηρόδοτος «πολλοὺς μὲν Κορινθίων ἐδίωξε, πολλοὺς δὲ χρημάτων ἀπεστέρησε, πολλῷ δέ τι πλείστους τῆς ψυχῆς».
Ο Περίανδρος ήταν περιώνυμος για τη μεγαλοπραγμοσύνη και σοφία του αλλά επίσης και για την κακουργία του. Αρχικά κυβέρνησε με σύνεση και ηπιότητα («κατ᾽ ἀρχὰς μὲν ἦν ἠπιώτερος τοῦ πατρός»). Συνήθιζε μάλιστα να λέει ότι «όποιοι θέλουν να κυβερνούν με ασφάλεια, πρέπει να φρουρούνται από την αγάπη του λαού, όχι από όπλα», ενώ θεωρούσε τη δημοκρατία καλύτερη από την τυραννία. Ωστόσο, σε όσους τον ρωτούσαν γιατί λοιπόν κυβερνά ως τύραννος και όχι δημοκρατικά, απαντούσε με αφοπλιστικά κυνικό τρόπο: «Επειδή, είτε θεληματικά αφήσω την εξουσία, είτε με τη βία, είναι επικίνδυνο».
Στην εξέλιξη της εξουσίας του ο Περίανδρος κυβέρνησε με σκληρότητα. Ο Ηρόδοτος μάλιστα αναφέρει ότι κατέστη πολύ πιο αιμοβόρος («μιαιφονώτερος») από τον πατέρα του. Την αλλαγή αυτή στη συμπεριφορά του Περίανδρου μας την εξηγεί ο Ηρόδοτος, παραθέτοντας το ακόλουθο περιστατικό: Έστειλε ο Περίανδρος άνθρωπό του στον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο, με τον οποίο είχε αποκτήσει φιλικές σχέσεις, και ρωτούσε να μάθει με ποιο τρόπο θα εξασφάλιζε μεγαλύτερη σταθερότητα στο καθεστώς του και θα κυβερνούσε όσο γίνεται καλύτερα την πόλη. Ο Θρασύβουλος πήρε τον απεσταλμένο του Περίανδρου έξω από την πόλη, και ενώ διέσχιζε τα μεστωμένα στάχυα, μόλις έβλεπε κάποιο στάχυ να υψώνεται πάνω από τα άλλα, το τσάκιζε και το έριχνε καταγής («ἐκόλουε αἰεὶ ὅκως τινὰ ἴδοι τῶν ἀσταχύων ὑπερέχοντα, κολούων δὲ ἔρριπτε…»). Στο τέλος με τον τρόπο αυτό τα πιο καμαρωτά και τα πιο ψηλά στάχυα τα ρήμαξε. Επιστρέφοντας στην Κόρινθο ο απεσταλμένος, ανέφερα στον Περίανδρο πως συμβουλή καμιά δεν του έδωσε ο Θρασύβουλος, ένας άνθρωπος με σαλεμένο μυαλό, που ρήμαζε την ίδια τη σοδειά του, και του διηγήθηκε τα καμώματα του Θρασύβουλου. Αλλά ο Περίανδρος κατάλαβε το νόημα του μηνύματος του, ότι δηλαδή τον συμβούλευε να σκοτώνει τους πολίτες που ξεχωρίζουν απ᾽ τους άλλους («τοὺς ὑπερόχους τῶν ἀστῶν φονεύειν»), επειδή αυτοί είναι οι πιο επικίνδυνοι για την εξουσία του.
Φαίνεται ότι στους αιώνες που πέρασαν η συμβουλή του Θρασύβουλου και οι πρακτικές του Περίανδρου εξακολουθούν να εφαρμόζονται. Μπορεί σήμερα να μη φονεύουν αλλά σίγουρα «κόβουν» τα κεφάλια όσων ξεχωρίζουν. Διαστρεβλώνοντας μάλιστα την δημοκρατική αρχή της ΙΣΟΤΗΤΑΣ, την προβάλλουν ως ΙΣΟΠΕΔΩΣΗ, επιδιώκοντας το «κόντεμα» των αξίων, ώστε να έρθουν στα μέτρα των λιγότερο αξίων ή ακόμη και των αναξίων. Τη δημοκρατική αρχή της ισότητας δικαιωμάτων θέλουν να την επιβάλλουν ως ισότητα μεταξύ αξίων και αναξίων, εργατικών και κηφήνων, ικανών και ανεπαρκών, ευφυών και ηλιθίων, σε κάθε τομέα ανθρώπινης δραστηριότητας.
Αν μάλιστα κάποιοι διακριθούν και καταλάβουν μια θέση επαξίως, η συνομοταξία των ανεπαρκών δεν το αντέχει. Επιτίθεται με κάθε μέσο (σήμερα η ψηφιακή επικοινωνία παρέχει πολλά) για τους «κατεβάσει». Από φθόνο ή από συμφέρον (συνήθως, κι απ’ τα δύο) οι ανεπαρκείς θεωρούν ότι ο μόνος τρόπος για να καλύψουν το κενό τους ή την ανασφάλειά τους είναι «κολούειν τους υπερέχοντας». «Τσακίζοντας» τα στάχυα που υπερέχουν. Διασύροντας, σπιλώνοντας, συκοφαντώντας, μειώνοντας, απαξιώνοντας.
Φυσικά αδιαφορούν αν τα στάχυα αυτά υπερέχουν ύστερα από κόπο, θυσίες, τίμιο αγώνα. Ούτε βεβαίως αν αυτό είναι δίκαιο ή άδικο. Δεν ενδιαφέρει η προσπάθεια που καταβάλλει ο επιμελής, αδιαφορούν για την αποτελεσματικότητα του ικανού, το έργο, την απόδοση. Δεν ενδιαφέρει το γεγονός ότι η πραγματική ισότητα, ως αξιοκρατία –επικράτησης δηλαδή και επιβράβευσης των αξίων-, αφενός ωφελεί το κοινωνικό σύνολο και την Πολιτεία, αφετέρου ωθεί και τους υπολοίπους, κυρίως τους νεωτέρους, να επιδιώξουν να γίνουν άξιοι και αποδοτικοί πολίτες.

http://parisis.wordpress.com