Όταν τα ποδήλατα φόρεσαν το …χακί!

Γράφει ο Δημήτρης Βάλλας / www.eleftheria.gr

Για το ποδήλατο, το αγαπημένο δίτροχο που όλοι χρησιμοποιούμε στις καθημερινές μας μετακινήσεις στην πόλη και στην εξοχή και δεν λείπει από κανένα σπίτι θα μπορούσαν να είχαν γραφεί άπειρες σελίδες πάνω στην ιστορία και τη μετεξέλιξή του. Μια άλλη του πλευρά, αυτή τη στρατιωτική θα περιγράψουμε στις σημερινές ιχνηλασίες , καθώς λίγοι φαντάζονται ή ακόμα ίσως θυμούνται ότι ο αγαπημένος τους δίτροχος σύντροφος στους δρόμους, τους πεζόδρομους και τα μονοπάτια βάφτηκε στο χακί και πολέμησε φορτωμένος με όπλα και πυρομαχικά. Στα χνάρια του χακί- στρατιωτικού ποδηλάτου λοιπόν και η …θητεία του στον στρατό ξεκινά στις αρχές του 1900 όταν οι Άγγλοι με μια κομψή αφίσα καλούσαν τους ποδηλάτες να καταταγούν. «Είστε λάτρης του ποδηλάτου; Αν ναι, γιατί δεν ποδηλατείτε για το βασιλιά;» Έγραφαν και όποιος νέος της εποχής ήθελε να ποδηλατήσει για τον …βασιλιά εντασσόταν στην 48η Διεύθυνση του Ποδηλατικού Τάγματος του Βρετανικού Στρατού.

Οι Βρετανοί μάλιστα το προχώρησαν πολύ το θέμα καθώς έλαβαν σοβαρά υπ΄ όψιν τα ποδηλατικά τάγματα και έτσι τον Νοέμβριο του 1914, ψηφίστηκε ένα διάταγμα, το οποίο ένωσε ‘όλα τα προϋπάρχοντα τάγματα ποδηλάτου, ώστε να σχηματίσουν το Σώμα Ποδηλασίας του Βρετανικού Στρατού. Τα ποδήλατα είχαν χρησιμοποιηθεί παλαιότερα για την εύρυθμη λειτουργία των μεταφορών μηνυμάτων στον πόλεμο των Μποέρ της Νότιας Αφρικής, αλλά κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η χρησιμότητά τους επισημοποιήθηκε και άρχισαν να λειτουργούν με έναν πιο διαδεδομένο τρόπο. Σε γενικές γραμμές, τα ποδηλατικά τάγματα παρέμειναν στην Αγγλία εκτελώντας αμυντικό ρόλο, όμως, πολλές μικρότερες ομάδες ποδηλατών στάλθηκαν στη Γαλλία για να ενταχθούν στην πρώτη γραμμή του πολέμου.

Έχει καταγραφεί μέσω του αγγλικού ποδηλατικού περιοδικού Cyclist η άποψη για τους μαχητές ποδηλάτες ότι, «παρόλο που ο πόλεμος δεν είναι ένας πόλεμος ανδρών, αλλά ένας πόλεμος μηχανών, τα ποδηλατικά τάγματα ήταν σε θέση να συμμετάσχουν σε μια πιο παλαιομοδίτικη, στενή μάχη. .. Όταν ο πόλεμος τελειώσει, οι ιστορίες των πολεμιστών ποδηλατιστών θα είναι μεταξύ των πιο εντυπωσιακών στα χρονικά αυτών των συγκρούσεων». Οι στρατιώτες-ποδηλάτες, χρησιμοποιήθηκαν ακόμα στις γαλλικές, ιταλικές και γερμανικές ένοπλες δυνάμεις. Μάλιστα οι Ιταλοί Bersaglieri, ή σκοπευτές, ήταν ένα σώμα με ικανότατους στρατιώτες, οι οποίοι φημίζονταν για το σημάδι, την ταχύτητα και την κινητικότητά τους όπως επίσης και για το φανταχτερό κάλυμμα της κεφαλής τους με φτερά στρουθοκαμήλου. Οι στρατιώτες αυτοί ήταν εξαιρετικά γυμνασμένοι και μετακινούνταν παντού τρέχοντας, αντί βαδίζοντας. Πολλοί από αυτούς, μετά τον πόλεμο έγιναν αθλητές, όπως ο Ottavio Bottechia, που αγωνίστηκε στον ποδηλατικό γύρο της Γαλλίας και μάλιστα ήταν ο πρώτος Ιταλός ο οποίος νίκησε τον συγκεκριμένο αγώνα.

Καθώς η τεχνολογία εξελισσόταν, εξελίχθηκε και ο πόλεμος και η χρήση του ποδηλάτου κατά τη διάρκειά του μειώθηκε. Τα ποδήλατα συνέχισαν να επιλέγονται κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου από τις συμμαχικές δυνάμεις αλλά σε περιορισμένο αριθμό.

Οι Ιάπωνες όμως χρησιμοποίησαν χιλιάδες στρατιώτες ποδηλάτες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τα ποδήλατα παρέμειναν ένα πολύτιμο εργαλείο για τις πολιτοφυλακές και τον ημι-επαγγελματικό στρατό, όπως αποδείχθηκε και από τη χρησιμότητά τους κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου της Σρι Λάνκα.

Η ημερομηνία που τα τάγματα ποδηλατών διαλύθηκαν εντελώς ήταν το 2001. Ο ελβετικός στρατός, παρά την ουδέτερη στάση του, διατηρεί ένα ποδηλατικό τάγμα, το οποίο αποτελεί μια υψηλού κύρους μονάδα με ικανούς ποδηλάτες. Άλλωστε το να ποδηλατείς με ένα πλήρως φορτωμένο ποδήλατο για εκατοντάδες χιλιόμετρα στις Ελβετικές Άλπεις σίγουρα δεν είναι μια εύκολη υπόθεση.

Κάθε χρόνο από το 1921 μέχρι σήμερα, πραγματοποιείται μια τελετή στην κεντρική Αγγλία για να τιμήσει τους πεσόντες ποδηλάτες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η συμβολή των ποδηλατικών ταγμάτων δεν είναι ευρέως γνωστή, οπότε γεγονότα όπως αυτή η τελετή στοχεύει να τιμήσει τις προσπάθειές τους και να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη τους.

Οι Ελβετοί που έχουν μαζικά ενταγμένα ποδήλατα στον στρατό επιμένουν ακόμα και στις ημέρες μας και μάλιστα τα εκσυγχρονίζουν. Έτσι οι Ελβετοί στρατιώτες εξοπλίστηκαν με την τελευταία δίτροχη τεχνολογία και με ολοκαίνουρια ποδήλατα για να μπορούν να κινούνται στους ορεινούς δρόμους. Αυτή τη φορά, τα νέα ποδήλατα διαθέτουν 8 ταχύτητες σε αντίθεση με τη μία ταχύτητα που είχαν τα παλιά που διέθετε μέχρι πρότινος ο ελβετικός στρατός.

Σύμφωνα με την εφημερίδα NZZ Am Sonntag αποκτήθηκαν περίπου 2800 ποδήλατα ελβετικής κατασκευής, αξίας 2300 ευρώ το ένα, με σκοπό να αντικαταστήσουν τα 20 ετών ποδήλατα που έχουν στο «οπλοστάσιό» τους οι ένοπλες δυνάμεις της Ελβετίας. Όσο για τις προδιαγραφές… Το νέο ποδήλατο, με πλαίσιο αλουμινίου και δισκόφρενα, ζυγίζει 15 κιλά, 10 κιλά λιγότερα δηλαδή από το παλαιό μοντέλο.