30 Αυγούστου - 10 Σεπτεμβρίου 1948. Επιχειρήσεις κατά Βίτσι. 20 Σεπτεμβρίου 1948 επίθεση κατά Καστοριάς

Στις 16 Ιουνίου 1948 άρχισαν επιχειρήσεις με τον κωδικό τίτλο <<ΚΟΡΩΝΙΣ>> για την κατάληψη και εκκαθάριση του ορεινού όγκου του Γράμμου, μιας φύσει ισχυράς τοποθεσίας, που είχε ενισχυθεί με ενεργητικά και παθητικά έργα, ναρκοπέδια και ναρκοθετήσεις προσβάσεων. Δυστυχώς τη νύκτα της 19ης προς 20η Αυγούστου το μεγαλύτερο μέρος των ανταρτικών δυνάμεων διέρρευσε μέσου των διαδρόμων Σλήμνιτσα - Μπέλτσα και Μονόπυλο - Γκίνοβα προς τα Δυτικά υψώματα του ορεινού όγκου Βίτσι, παρότι ο Διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού με ειδική αναφορά είχε επισημάνει τη δυνατότητα αυτή και είχε ζητήσει από το Γενικό Επιτελείο Στρατού ενισχύσεις για έλεγχο των περιοχών αυτών, οι οποίες και δεν του είχαν διατεθεί.

Μετά την εκκένωση του ορεινού όγκου του Γράμμου από τα τμήματα των ανταρτών, το Β΄ Σώμα Στρατού σε εκτέλεση Ειδικών Κατευθυντηρίων Οδηγιών Επιχειρήσεων της ανωτάτης ηγεσίας του στρατού, αποφάσισε να διατηρήσει την Ανατολική ζώνη του Γράμμου και να εμποδίσει τη διείσδυση των ανταρτών στην περιοχή, να εκκαθαρίσει τη Ζώνη Ευθύνης του, τη Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία από τα ανταρτικά τμήματα, με προτεραιότητα στην περιοχή Βίτσι και να παρεμποδίσει την επανείσοδο στην Ελλάδα ανταρτών από τα γειτονικά κράτη, διενεργώντας επιθετικές περιπολίες κατά μήκος των συνόρων. Για την εκτέλεση της αποστολής του διατέθησαν στο Β΄ Σώμα Στρατού οι Ι, ΙΙ και ΧV Μεραρχίες, που είχαν συμμετάσχει στους αιματηρούς αγώνες των επιχειρήσεων του Γράμμου, οι οποίες είχαν διαρκέσει δύο μήνες. Για να ανασυγκροτηθούν οι Μονάδες των Μεραρχιών αυτών, που είχαν σημαντικές απώλειες μάχης, και να αναπαυθούν οι άνδρες τους χρειαζόταν χρόνος, ο οποίος δεν δόθηκε, γιατί οι επιχειρήσεις στο Βίτσι έπρεπε να αρχίσουν, πριν οι δυνάμεις των ανταρτών περατώσουν την ανασυγκρότησή τους και βελτιώσουν την αμυντική τους οργάνωση, όπως προέβλεπε διαταγή του ΓΕΣ της 21ης Αυγούστου.

Το ηθικό ήταν υψηλό μετά την κατάληψη του Γράμμου και διάχυτη ήταν η πίστη ότι ο πόλεμος κατά των ανταρτών είχε πια τελειώσει. Η ιδέα ότι οι αντάρτες είχαν συντριβεί είχε γίνει βεβαιότητα. Η διάψευσή της όμως επρόκειτο να επιφέρει κάμψη του ηθικού. Κατά την έναρξη των επιχειρήσεων αξιωματικοί και οπλίτες είχαν υψηλό ηθικό, το οποίο μετά τις πρώτες ημέρες άρχισε δυστυχώς να κάμπτεται, γιατί αισθάνθηκαν έκπληξη, όταν διαπίστωσαν ότι οι αντάρτες είχαν μαχητική ικανότητα, χρησιμοποιούσαν επαρκείς όλμους και πυροβόλα με μεγάλη έως άσκοπη κατανάλωση πυρομαχικών.

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΚΑΤΑ ΔΥΤΙΚΩΝ ΥΨΩΜΑΤΩΝ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ ΒΙΤΣΙ.

Η εκτόξευση της επίθεσης κατά των Δυτικών υψωμάτων (Μάλι Μάδι, Μπούτσι και Ραμπατίνα) του ορεινού όγκου Βίτσι αποφασίστηκε για την 26η Αυγούστου 1948, αλλά αναβλήθηκε για την 30η Αυγούστου, λόγω ανάγκης προώθησης Μονάδων στους τελικούς χώρους, συμπλήρωσης των αναγνωρίσεων των στελεχών, άλλων θεμάτων διοικητικής φύσης και εξαιτίας της παραίτησης του Διοικητού της XV Μεραρχίας Υποστρατήγου Δημητρίου Λάιου. Οι επιθέσεις των Μονάδων της Μεραρχίας κατά των υψωμάτων Μάλι Μάδι και Μπούτσι είχαν ελάχιστη επιτυχία, ενώ κατά της Ραμπατίνας στην κατάληψη ορισμένων δευτερευόντων υψωμάτων, χωρίς καμιά εκμετάλλευση των περιορισμένων επιτυχιών της. Αποτελούσε αναμφισβήτητο γεγονός ότι η φύσει ισχυρά τοποθεσία των παραπάνω υψωμάτων με τις απότομες πλαγιές είχε ενισχυθεί με την κατασκευή ενεργητικών και παθητικών έργων και τη στρώση ναρκοπεδίων. Γενικά κατά το δεκαήμερο 30 Αυγούστου - 8 Σεπτεμβρίου τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων στη Ζώνη Ευθύνης του Β΄ Σωματος Στρατού στην περιοχή του Βίτσι ήταν μηδενικά, σχεδόν απογοητευτικά, που επηρέασαν δυσμενώς στο ηθικό των στρατιωτών. Σε δύο-τρεις περιπτώσεις επιτυχών αποτελεσμάτων ουδεμία εκμετάλλευση έγινε. Κατά το δεκαήμερο αγώνα διαπιστώθηκαν ότι οι αντάρτες κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες να διατηρήσουν τις θέσεις τους, ιδιαίτερα στα υψώματα Μάλι Μάδι, Μπούτσι και Ραμπατίνα, που έλεγχαν την αμαξιτή οδό Κρυσταλλοπηγή - Βατοχώρι, είχαν αξιοποιηθεί τα τμήματα, που είχαν αφιχθεί από το Γράμμο, με τη συγκρότηση 4 Ταξιαρχιών, είχαν ενισχυθεί με 800 έως 1000 εκπαιδευθέντες στο Μπούλκες, κατά το πλείστον φανατικοί Σλαβομακεδόνες και η στάση τους ήταν ενεργητικότατη και δραστήρια. Εκδήλωναν αντεπιθέσεις, που άρχιζαν μόλις βράδιαζε και απομακρύνονταν τα μαχητικά αεροσκάφη.

ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΑΝΤΑΡΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ.

Μετά τις αιματηρές μάχες στα υψώματα Μάλι Μάδι, Μπούτσι και Ραμπατίνα, που διήρκεσαν 10 ημέρες, οι ανταρτικές δυνάμεις αποφάσισαν να αντεπιτεθούν και να διώξουν τις Μονάδες του Ελληνικού Στρατού από τις θέσεις που είχαν καταλάβει και να προξενήσουν καταστροφές. Προς το σκοπό αυτόν τη νύκτα της 9ης Σεπτεμβρίου επιτέθησαν 4 ενισχυμένες Ταξιαρχίες ανταρτών. Τη 10η Σεπτεμβρίου στο μέτωπο της 22ας Ταξιαρχίας ο εχθρός άρχισε να βάλει από την 05.30 ώρα κατά των τμημάτων που κατείχαν το ύψωμα Ραμπατίνα με πυρά όλμων και πολυβόλων και από τη 06.00 ώρα να κινείται κατά του αριστερού άκρου του υψώματος Ραμπατίνα, το οποίο κατείχε το 508 ΤΠ( Τάγμα Πεζικού). Στη διάρκεια της επίθεσης παρατηρήθηκε αδικαιολόγητη διαρροή των οπλιτών του 508 ΤΠ και αργότερα του 509 ΤΠ, τα οποία στις 11.00 ώρα είχαν εγκαταλείψει ολόκληρο το ύψωμα. Η διαρροή ήταν χωρίς προηγούμενο και η κατάρρευση του υψώματος της Ραμπατίνας έγινε με τη ταχύτητα πυροτεχνήματος, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και χωρίς πίεση των ανταρτών, τους οποίους απασχολούσαν συνεχώς τα μαχητικά αεροσκάφη και τα πυροβόλα.

Χαρακτηριστική ήταν η αδράνεια και η παθητική στάση όλης της ιεραρχίας στη διοίκηση της 22ας Ταξιαρχίας. Τόσο ο Διοικητής της Ταξιαρχίας, όσο και οι Διοικητές των Ταγμάτων ανέχθησαν την κατάσταση, χωρίς να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα από τους κανονισμούς κατασταλτικά μέτρα για τις περιπτώσεις ενώπιον του εχθρού. Οι διοικητές αυτοί απέδειξαν ότι δεν διέθεταν το ηγετικό χάρισμα να ενεργούν ομαλά σε ανώμαλες συνθήκες, να σκέπτονται λογικά, όταν οι υφιστάμενοί τους είχαν πάψει να σκέπτονται, να ενεργούν ορθολογικά, όταν οι άλλοι είχαν παραλύσει και χάσει την ηρεμία τους. Οι υφιστάμενοι δεν μπόρεσαν να αντλήσουν ενθάρρυνση από τους ηγήτορές τους. Έτσι ολόκληρη η ιεραρχία της 22ας Ταξιαρχίας έγινε υπαίτια της διάλυσης των Μονάδων της. Μία διάλυση που επηρέασε το ηθικό των οπλιτών και των άλλων Μονάδων του Β΄ Σώματος Στρατού. Η Καστοριά πλημμύρισε από πανικόβλητους φυγάδες και χρειάστηκε να δράσουν συνεργεία από τα μετόπισθεν για να περισυλλέξουν ράκη από απόψεως ηθικού και να λειτουργήσουν στρατοδικεία, ώστε να επιβάλουν κυρώσεις για παραδειγματισμό.

Η δημιουργηθείσα κατάσταση θα προκαλούσε ακόμα δυσμενέστερες συνέπειες στον στρατηγικό τομέα, εάν η ηγεσία των ανταρτών εκμεταλλευόταν τη τοπική αυτή νίκη και την πρόκληση ηττοπάθειας στις Μονάδες του Β΄ Σώματος Στρατού. Εάν καταλαμβάνονταν η πόλη της Καστοριάς, μια εύκολη επιχείρηση, γιατί στην περιοχή δεν υπήρχαν εφεδρικές Μονάδες, άνοιγε ο δρόμος για την κατάληψη της περιοχής της Κοζάνης, όπου υπήρχαν το στρατιωτικό αεροδρόμιο και οι αποθήκες πυρομαχικών, εφοδίων και υλικών. Η έλλειψη εφεδρικών ανταρτικών δυνάμεων συνέτεινε στη μη εκμετάλλευση της τοπικής αυτής νίκης,'οπως παραδέχθησαν στα εκδοθέντα βιβλία τους ο Αρχηγός των ανταρτών Γεώργιος Βοντίτσιος (Γούσιας) και ο υπουργός των Στρατιωτικών της κυβέρνησης του Βουνού Δημήτριος Βλαντάς.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΟΥ ΒΙΤΣΙ.

Τα αίτια της αποτυχίας της κατάληψης του ορεινού όγκου Βίτσι ήταν:

1. Η ανεπάρκεια των δυνάμεων, που είχαν διατεθεί για την κατάληψη του Βίτσι, μιας φύσει ισχυράς τοποθεσίας, η οποία είχε οργανωθεί με έργα άμυνας και επανδρωθεί με επαρκείς δυνάμεις.

2. Η έλλειψη της απαιτούμενης θέλησης από τη ψυχή ορισμένων Διοικητών Ταξιαρχιών και Ταγμάτων να διευθύνουν τον αγώνα και να εμπνεύσουν τους υφισταμένους τους για τη τελική νίκη.

3. Η κάμψη του ηθικού των οπλιτών, από τους οποίους ζητήθηκαν παραπάνω από όσα τους επέτρεπαν οι φυσικές, ηθικές και σωματικές δυνάμεις τους. Κατά συνέπεια δεν ήταν σε θέση να κυριαρχήσουν πάνω στα γεγονότα, έπλεαν σε πέλαγος αμφιβολιών και αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα να υποστούν κατάπληξη και τρόμο.

4. Η αναβολή της έναρξης της επίθεσης από την 26η Αυγούστου στις 30 Αυγούστου. Η αναβολή αυτή έδωσε χρόνο για τη συμπλήρωση της οργάνωσης των υψωμάτων, την αναδιοργάνωση των τμημάτων, που είχαν πολεμήσει στο Γράμμο και την ενίσχυση με ανέπαφα τμήματα.

5. Η πείρα που απέκτησαν οι αντάρτες στις επιχειρήσεις του Γράμμου, με αποτέλεσμα να πιστέψουν ότι οι μαζικές αντεπιθέσεις αποτελούν συμπλήρωμα της ενεργητικής άμυνας.

6. Η ανάμιξη του Συμμαχικού παράγοντα στην εκπόνηση των σχεδίων για την κατάληψη των ορεινών όγκων του Γράμμου και Βίτσι και η επέμβαση στη διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Οι επεμβάσεις τους δεν ήταν αποτελεσματικές, γιατί αγνοούσαν τις ιδιότυπες και ιδιόρρυθμες ψυχικές ιδιότητες του Έλληνα στρατιώτη.

20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1948. ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ.

Μετά την άτακτη σύμπτυξη των Μονάδων από την περιοχή των υψωμάτων Μάλι Μάδι, Μπούτσι και Ραμπατίνας η ηγεσία των ανταρτών επιδίωξε να μη δοθεί χρόνος στις Μονάδες της ΧV Mεραρχίας για να ανασυγκροτηθούν και να αναλάβουν νέα προσπάθεια, αλλά και να δημιουργήσει απειλές κατά της Καστοριάς, οι οποίες θα τροποποιούσαν τα επιθετικά σχέδια και θα καθιστούσαν αδύνατη κάθε άλλη προσπάθεια του Ελληνικού Στρατού εντός του 1948. Αποφασίσθηκε λοιπόν η κυρία προσβολή να γίνει στην περιοχή του Δενδροχωρίου, Βορειοδυτικά της Καστοριάς. Το σχέδιο των ανταρτών βασίσθηκε στην κατάσταση του ηθικού των Μονάδων του Β΄ Σώματος Στρατού, στην αδυναμία τους να αναπτυχθούν αποτελεσματικά στη τοποθεσία και στη φύση του εδάφους, που ήταν υπερβολικά διακεκομμένο και καλυμμένο. Με βάση αυτά τα δεδομένα η επίτευξη της νίκης στηρίχθηκε στα εξής στοιχεία:

1. Στη διείσδυση ισχυρών αποσπασμάτων σε βάθος μέσα από τις πολυάριθμες βαθιές χαράδρες, στα πλευρά και στα νώτα των Μονάδων του Β΄ Σώματος Στρατού.

2. Στην κατά μέτωπο αιφνιδιαστική προσβολή της τοποθεσίας με ταυτόχρονη προσβολή των πλευρών και των νώτων από τα ανταρτικά τμήματα, που θα είχαν διεισδύσει.

Το σχέδιο τολμηρό και επαναστατικό δεν ακολούθησε τις αρχές της κλασσικής τακτικής. Το βασικό του μειονέκτημα ήταν ότι στηριζόταν σε μια εσφαλμένη εκτίμηση, στο ότι τα στρατεύματα μόλις θα δέχονταν επίθεση από τα πλευρά και τα νώτα θα παρέλυαν, όταν διαπίστωναν πως είχαν περικυκλωθεί.

Στις 02.00 ώρα της νύκτας 19 προς 20 Σεπτεμβρίου 1948 4 Ταξιαρχίες ανταρτών άρχισαν να πραγματοποιούν με ισχυρές δυνάμεις τις προσχεδιασμένες διεισδύσεις. Στις 05.00 ώρα οι διεισδύσεις είχαν γίνει μέχρι τα μετόπισθεν της τοποθεσίας και εκτοξεύθηκαν οι κατά μέτωπο επιθέσεις. Η κυρία κατά μέτωπο επίθεση απέτυχε να καταλάβει τα πρώτα υψώματα και στις 10.00 ώρα εκφυλίστηκε. Οι εφεδρείες του Β΄ Σώματος Στρατού που κατέφθασαν εγκλώβισαν τα ανταρτικά τμήματα, που είχαν διεισδύσει, και τα κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά. Έτσι έληξε η μάχη της Καστοριάς, η οποία εάν επετύγχανε με την κατάληψη της πόλης άνοιγε ο δρόμος για την κατάληψη της περιοχής Κοζάνης, με δραματικές συνέπειες, όπως αναλύθηκε πιο πάνω. Η μάχη της Καστοριάς ήταν πολύνεκρη για τους αντάρτες. Οι διαπιστωμένες απώλειες ανήλθαν σε 528 νεκρούς, 47 τραυματίες και 135 αιχμαλώτους. Η ηγεσία τους στην αυτοκριτική τους επεσήμανε τη βραδύτητα στην επίθεση, την έλλειψη αποφασιστικότητας των στελεχών στην κατά μέτωπο επίθεση, τη μη λήψη μέτρων κατά των αρμάτων και την κακή συνεργασία στη διοίκηση. Παρά την ήττα των ανταρτικών δυνάμεων στην επίθεσή τους στην κατάληψη της Καστοριάς η αμυντική τους ισχύ παρέμεινε, ενώ στις Μονάδες του Β΄ Σώματος Στρατού τα προβλήματα δεν εξαλείφθησαν.

Θρασύβουλος Τσακαλώτος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΒΙΤΣΙ.

Στην Αθήνα είχε δημιουργηθεί ανησυχία και προβληματισμός από τα γεγονότα στο Βίτσι, που ήταν απρόβλεπτα μετά τη νίκη του Ελληνικού Στρατού στο Γράμμο και την εκκένωσή του από τις δυνάμεις των ανταρτών. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία φοβούνταν τα χειρότερα. Ο Στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος, Διοικητής τότε του Α΄ Σώματος Στρατού, στο βιβλίο του <<Σαράντα χρόνια στρατιώτης της Ελλάδας>> έγραψε: <<Ο Υπουργός Ρέντης που προσέτρεξε με το γηραιό Πρωθυπουργό Θεμιστοκλή Σοφούλη, ρωτούσε το σύνδεσμο Λουτεράκη <<μήπως θάχωμε πάλιν Μικρασιατική Καταστροφή;>>. Ο Πρωθυπουργός Θ. Σοφούλης με όλα του τα βαθειά γεράματα, τρέχει να αναστηλώσει το ηθικό των οπλιτών...>> και <<Λείπει κάθε μαχητική θέλησις, η επιθετική δράσις δεν παρουσιάζεται πουθενά. Ο πέπλος της απαισιοδοξίας καλύπτει απ΄άκρου εις άκρον τας Μονάδας και τας Ανωτάτας Διοικήσεις του Β΄ Σώματος Στρατού...Γεγονός τέλος είναι ότι η κατάστασις του μετώπου του Β΄ Σώματος Στρατού, επικίνδυνος δια την κατάρρευσιν, εδημιούργησεν μίαν ανησυχίαν τόσον εις την πολιτικήν, όσον και εις την Ανωτάτην Στρατιωτικήν τοιαύτην...>>

Ο Πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης στο μέτωπο

Ο Στρατηγός Θωμάς Πεντζόπουλος, Διοικητής τότε της Ιης Μεραρχίας, στο βιβλίο του <<1941-1950 Τραγική Πορεία>> έγραψε: <<Τα πάντα διηύθυνε προσωπικώς η Διοίκησις του Β΄ Σώματος Στρατού απευθυνομένη από τηλεφώνου απ΄ευθείας εις Διοικητάς Ταγμάτων και Λόχων, ακόμη και κατωτέρων κλιμακίων. Αυτή ήταν η κατάστασις εις το Βίτσι. Πλήρης εξάρθρωσις, πλήρης αποδιοργάνωσις, πλήρης σύγχυσις. Αι επιχειρήσεις εναλλασσόμεναι εις φάσεις επιθετικών και αμυντικών ενεργειών συνεχίζονται. Αι απώλειαί μας εις άνδρας είναι σοβαραί και εις υλικόν μεγαλύτεραι. Το αποτέλεσμα των αιματηρών τούτων αγώνων είναι αποκαρδιωτικόν. Αντί να εκκαθαρίζεται το Βίτσι, κινδυνεύει η Καστοριά. Όλων τα βλέμματα στρέφονται προς το Βίτσι. Κατάπληκτοι παρακολουθούν την κατάστασιν. Ο Πρωθυπουργός Σοφούλης, συνοδευόμενος και από άλλους Υπουργούς, δις εντός μικρού χρονικού διαστήματος επισκέπτεται την Καστοριάν και δοκιμάζει πικράν απογοήτευσιν. Ο Υπουργός των Στρατιωτικών επισκέπτεται κατ΄επανάληψιν το μέτωπον Βίτσι και δοκιμάζει οδυνηράς εκπλήξεις. Ο Αρχηγός του ΓΕΣ παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τας εξελίξεις εις το Βίτσι και κατηφής εκδηλώνει έντονον την αγανάκτησίν του. Αλλά εντονωτέραν κατάπληξιν και αγανάκτησιν δοκιμάζουν οι εκτελεσταί. Όλοι διερωτώνται: Πως αυτός ο στρατός, που χθες ακόμη πολεμών ηρωϊκώς εσάρωσε τους συμμορίτας του Γράμμου, σήμερον δεν νικά; >>.

Την 22α Σεπτεμβρίου 1948 ο Διοικητής του Β΄ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγος Στυλιανός Κιτριλάκης αντικαταστάθηκε και προσωρινά αναλάμβανε ο Διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού Αντιστράτηγος Θρασύβουλος Τσακαλώτος, που έλαβε διοικητικά και επιχειρησιακά μέτρα, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η κατάσταση. Παράλληλα επιχειρήθηκαν περιορισμένου βάθους επιθέσεις για ανύψωση του ηθικού των οπλιτών και διεξήχθηκε νυκτερινή ( 16 προς 17 Οκτωβρίου 1948 ) καταδρομική ενέργεια από την 1η Ταξιαρχία Καταδρομών( Α΄καιΒ΄Μοίρες Καταδρομών ) προς κατάληψη της κορυφής του ορεινού όγκου Βίτσι, που επιτεύχθηκε και η κορυφή διατηρήθηκε μέχρι του τέλους του Εμφυλίου Πολέμου.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ.

Η αποτυχία στο Βίτσι είχε ανυπολόγιστες και τραγικές συνέπειες. Εξουδετέρωσε σχεδόν στο σύνολό της τη νίκη στο Γράμμο. Η ίδια η ηγεσία των ανταρτών στο περιοδικό <<Δημοκρατικός Στρατός>>, τεύχος 11 του Νοεμβρίου 1948, έγραψε: <<Έτσι το Βίτσι ισοφάρισε και ανέτρεψε σε βάρος του Μοναρχοφασισμού τα πολιτικά οφέλη του από το Γράμμο...>>. Δημιούργησε νέα πληγή, το μέτωπο στο Βίτσι, ώστε να χρειασθούν νέοι αγώνες και θυσίες σε αίμα και χρήμα κατά τον Αύγουστο του 1949. Εξύψωσε το πεσμένο ηθικό των ανταρτών σε βαθμό, που το ΚΚΕ διέβλεπε πιθανή την τελική επικράτησή του. Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης ήταν οι επιθέσεις κατά των πόλεων Νάουσας, Καρδίτσας, Καρπενησίου και Φλώρινας το χειμώνα 1948-1949.

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Πατιαλιάκας.

ΠΗΓΕΣ.

1. Εμφύλιος Πόλεμος της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού.

2. Ο Αντισυμμοριακός Αγώνας 1945-1949 του Στρατηγού Δ. Ζαφειρόπουλου.

3. Σαράντα χρόνια στρατιώτης της Ελλάδας του Στρατηγού Θ. Τσακαλώτου.

4. 1941-1950 η Τραγική Πορεία του Στρατηγού Θωμά Πεντζόπουλου.

5. Βίτσι, Αύγουστος-Νοέμβριος 1948 του αντάρτη Τριαντάφυλλου Γεροζήση.