Η Πρόταση Ειρήνης του Χίτλερ προς τον Μεταξά

ΣΧΟΛΙΟ: Όπως αναφέρει και ο αρθρογράφος δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την ύπαρξη της πρότασης ειρήνης με αποτέλεσμα ν' αφήνει χώρο για πολλές υποθέσεις. 

«Μόνον ὁ κίνδυνος ὁ μεγάλος, ὁ βαθύς, ὁ τρομερός ἀνοίγει τά μάτια διάπλατα εἴς τήν ἀλήθεια.»Ιωάννης Μεταξάς (2 Ιαν 1941)

Ο Δεκέμβριος του 1940 υπήρξε ένας εφιαλτικός μήνας για τον Μουσολίνι. Στην Βόρεια Αφρική είχε χάσει σχεδόν όλη την Λιβύη και αγωνιζόταν να κρατήσει την Τρίπολη. Στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου μετά την απώλεια του Πόγραδετς την 4η Δεκ, ο διοικητής των Ιταλικών στρατευμάτων στην Αλβανία στρατηγός Σοντού, ζήτησε την εύρεση πολιτικής λύσεως, γιατί θεωρούσε αδύνατη τη περαιτέρω στρατιωτική δράση.

Η Απόγνωση του Ντούτσε

Στην σύσκεψη που ακολούθησε στο Παλάτσο Βενέτσια ο Μουσολίνι απογοητευμένος όσο ποτέ άλλοτε δήλωσε: «Κάθε άνθρωπος κάνει στην ζωή του ένα μοιραίο σφάλμα, εγώ το έκανα όταν εμπιστεύτηκα το Πράσκα». Ο Τσιάνο στην ίδια σύσκεψη έγινε περισσότερο τραγικός: «Προτιμώ να φυτέψω μια σφαίρα στο κεφάλι μου, παρά να παρακαλέσω τον Ρίμπεντροπ (Υπουργό εξωτερικών του Ράιχ).» Το Γερμανικό επιτελείο συνέταξε το σχέδιο «Κυκλάμινα των Άλπεων», το οποίο προέβλεπε την αποστολή γερμανικών δυνάμεων στην Αλβανία [1] για την αποφυγή της καταρρεύσεως του μετώπου.

Η Γερμανική Πρόταση

Η Ελλάδα δεν είχε διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Γερμανία μετά την Ιταλική επίθεση. Οι επαφές των δύο χωρών δεν γινόντουσαν μέσω των διαπιστευμένων εκπροσώπων, αλλά μέσω τρίτων χωρών και των μυστικών υπηρεσιών. Την 17η Δεκ 1940 ο Ούγγρος πρέσβης στην Μαδρίτη Αντόρκα μετέφερε στον Έλληνα ομόλογο του Αργυρόπουλο Γερμανική πρόταση τερματισμού του πολέμου, μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας. Οι όροι της ήσαν απλοί: Η Ελλάδα θα διατηρούσε τα εδάφη που κατέλαβε, ενώ η Γερμανία θα παρείχε εγγυήσεις μη επιθέσεως. Η προσφορά ήταν πολύ δελεαστική για να απορριφθεί και πολύ καλή για να γίνει πιστευτή. Ο Χίτλερ την 12 Νοε 1940 είχε διατάξει την κατάρτιση του σχεδίου Μαρίτα που αφορούσε την κατάληψη της Ελλάδος από την Γερμανία. Η έλλειψη αποδεικτικών εγγράφων επέτρεψε την δημιουργία πολλών υποθέσεων και σεναρίων. Το Γερμανικό υπουργείο εξωτερικών του Ράιχ δεν συμμετείχε σ’ αυτή την πρωτοβουλία. Η Γερμανική προσφορά, εάν πραγματοποιήθηκε, πιθανόν να αποσκοπούσε στην ουδετεροποίηση εκ νέου της χώρας μας. Μία άλλη επιδίωξη της Γερμανικής πρωτοβουλίας μπορεί να ήταν η ανακοπή της Ελληνικής επιθέσεως, η οποία αντιμετώπιζε δυσκολίες λόγω ελλείψεως μεταφορικών και του χειμώνα. Ο θάνατος του Μεταξά [2] αποδίδεται από ορισμένους στους Βρετανούς, λόγω του φόβου αποδοχής εκ μέρους του της Γερμανικής προτάσεως.

Η Αντίδραση του Μεταξά

Η εποχή της ουδετερότητος είχε όμως παρέλθει, ο Μεταξάς δεν έτρεφε αυταπάτες, γνώριζε ότι η Γερμανική επίθεση ήταν αναπόφευκτη. Το είχε εκμυστηρευθεί στον πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Μακβί. Ο Τσώρτσιλ ενώ δεν μπορούσε να διαθέσει επαρκή βοήθεια για την αντιμετώπιση της Γερμανικής εισβολής, δεν ήθελε την αποσκίρτηση της Ελλάδος. Δυστυχώς αυτή ήταν η τραγική παράμετρος του Ελληνικού έπους. Η Ελλάδα μπορούσε να αμυνθεί με επιτυχία κατά των Ιταλών, αλλά δεν μπορούσε να τους νικήσει, γιατί αυτό θα προκαλούσε την ταχεία επέμβαση της Γερμανίας. Επίσης ήταν σαφές ότι, εάν επιτρέπαμε στους Βρετανούς να έλθουν προς βοήθεια, ο Χίτλερ θα επενέβαινε προκειμένου να προστατεύσει τα πλευρά του. Μπροστά όμως σ’ αυτό το δίλημμα αποφασίσαμε να πολεμήσουμε. Ήταν μια πράξη με εσωτερικό μεγαλείο, η οποία προκάλεσε το θαυμασμό του ελεύθερου κόσμου και εξακολουθεί ακόμα να κερδίζει την εκτίμηση του. Στην συνέντευξη του προς τους συντάκτες και ιδιοκτήτες των Αθηναϊκών εφημερίδων την 30η Οκτ 1940, ο Μεταξάς το διατύπωσε με σαφήνεια: «Ἕνας λαός ὁφείλει, ἄν θέλῃ νά μείνη μεγάλος, νά εἶναι ἱκανός νά πολεμήσῃ ἔστω καί χωρίς ἐλπἰδα νίκης.»

Παπάγου 20 Οκτ 2015 / Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς

Βιβλιογραφία

α.Heinz A. Richter, Η Ιταλο-γερμανική Επίθεση εναντίον της Ελλάδος, ΓΚΟΒΟΣΤΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Β.Ε. Ε, Αθήνα 1998

β.Αννίβας Βελλιάδης, ΜΕΤΑΞΑΣ-ΧΙΤΛΕΡ Ελληνογερμανικές  Σχέσεις στην Μεταξική Δικτατορία 1936-1941, Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2003

---

[1] Το σχέδιο προέβλεπε την αποστολή ενός Σώματος Στρατού και τεθωρακισμένων.

[1] Το ιατρικό ανακοινωθέν του θανάτου του Ι. Μεταξά (29 Ιαν 1941) που υπογράφηκε από 13 ιατρούς, αναφέρει ως αιτία θανάτου: «Τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, μετά από εγχείριση αποστήματος παραμυγδαλικού».