Συνθήκες που καθορίζουν το καθεστώς των Ιμίων και Ευρωπαϊκά Σύνορα

Γράφει ο Αντγος ε.α. Λάμπρος Τζούμης
Διάβασα την ανακοίνωση του Προέδρου της Δημοκρατίας για την προκλητική ενέργεια της Τουρκίας στα Ίμια. Δεν ξέρω αν είμαι ο μόνος, αλλά νομίζω ότι το μέρος της ανακοίνωσης που μιλάει για παραβίαση των συνόρων της Ευρώπης μόνο θυμηδία προκαλεί. Ένα άλλο σημείο επίσης που δημιούργησε απορίες ήταν αν η αναφορά της ανακοίνωσης στην παραβίαση της συνθήκης της Λωζάννης είναι σωστή η όχι, καθόσον η παραχώρηση των Δωδεκαννήσων έγινε με τη συνθήκη των Παρισίων του 1947.
Θα ήταν λοιπόν χρήσιμο να επισημανθούν τα εξής : Τα Δωδεκάνησα ήταν υπό Οθωμανική κυριαρχία από το 1522 μέχρι το 1912, όταν πέρασαν στην κυριαρχία των Ιταλών. Με τη συνθήκη των Σεβρών, τον Αυγ του 1920, τα Δωδεκάνησα παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη Ρόδο και το Καστελόριζο, που θα παρέμεναν για ένα διάστημα υπό ιταλική διοίκηση. Όμως, η ατυχής έκβαση της μικρασιατικής εκστρατείας έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς να υπαναχωρήσουν. Η συνθήκη της Λωζάννης που υπογράφηκε κατάργησε τη συνθήκη των Σεβρών και σύμφωνα με το άρθρο 12 αυτής επικυρώθηκε η κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της «Ανατολικής Μεσογείου» εκτός από την Ίμβρο, την Τένεδο και τις Λαγούσες και θεσπίστηκε ειδικός κανόνας βάσει του οποίου μόνο τα νησιά που βρίσκονται σε μικρότερη απόσταση των τριών (3) ναυτικών μιλίων από την Ασιατική Ακτή, παραμένουν υπό τουρκική κυριαρχία. Με το άρθρο 14 της Συνθήκης της Λωζάννης, η Τουρκία, αναγνώρισε και την Ιταλική κυριαρχία στα νησιά της Δωδεκανήσου : Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψό, Σύμη, Κω, Καστελόριζο και στα μικρότερα νησιά που εξαρτώνται απ’ αυτά.
Σύμφωνα με τη προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 12 της συνθήκης της Λωζάννης, σχετικά με την παραίτηση της Τουρκικής κυριαρχίας για όλα τα νησιά που βρίσκονται πέραν των τριών μιλίων από τις Μικρασιατικές ακτές, επιβεβαιώθηκε και η Ιταλική κυριαρχία στα νησιά Ίμια που απέχουν 3,65 ναυτικά μίλια από τα τουρκικά παράλια.
Στη συνέχεια στις 28 Δεκεμβρίου του 1932, υπογράφηκε συμφωνία στην Άγκυρα μεταξύ Τουρκίας και Ιταλίας. Εκεί καθορίσθηκαν τα θαλάσσια «σύνορα» της Δωδεκανήσου. Για τον καθορισμό των θαλασσίων συνόρων χρησιμοποιήθηκαν διάφορα σημεία, που αναπαρίστανται σε πλήθος χαρτών (όπως στη φώτο) ελληνικών, ξένων ακόμα και τούρκικων, που εμφανίζουν  τις νήσους Ίμια στην Ιταλική πλευρά μέχρι το 1947 και στην Ελληνική πλευρά στη συνέχεια. Οι αιτιάσεις της Τουρκίας για την αμφισβήτηση της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας στα Ίμια αφορούν τον ισχυρισμό ότι το πρωτόκολλο της τουρκοϊταλικής συμφωνίας του 1932 (στο οποίο υπάρχει αναφορά και στα Ίμια) και το οποίο αποτελεί Παράρτημα της συμφωνίας δεν επικυρώθηκε από την Κοινωνία των Εθνών. Η Ιταλία έχει επισήμως εκφράσει τη θέση ότι μέχρι το 1947 που παραχώρησε τα νησιά στην Ελλάδα ασκούσε πλήρη και αποτελεσματική κυριαρχία στα Ίμια. Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι το πρωτόκολλο, η συμφωνία αυτή δηλ. ήταν συμπληρωματική και λόγω της τεχνικής φύσης της και του σκοπού της δεν ήταν απαραίτητο να πρωτοκολληθεί. Αυτό προέβλεπε για τέτοιου είδους συμφωνίες και σχετική απόφαση της συνέλευσης της Κοινωνίας των Εθνών.
Από την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα και μέχρι το 1996, η Ελλάδα άσκησε πλήρη και αποτελεσματική κυριαρχία σ’ αυτά τα νησιά χωρίς κανένα πρόβλημα, μέχρι την κρίση των Ιμίων όταν αμφισβητήθηκε εμπράκτως από την Τουρκία, με την κατάληψη της Δυτικής Ίμια.  Μέχρι τότε Έλληνες πολίτες ψάρευαν στα χωρικά τους ύδατα και φρόντιζαν τα ζώα ελεύθερης βοσκής που είχαν εγκαταστήσει εκεί. Συμπερασματικά η Ελληνική κυριαρχία στις νήσους Ίμια είναι γεγονός αναμφισβήτητο. Αποδεικνύεται από διεθνή κείμενα και από το γεγονός ότι η Ελλάδα άσκησε εκεί τα δικαιώματα της ανενόχλητα επί δεκαετίες. Θαλάσσια σύνορα υπάρχουν και θα πρέπει να φροντίσει να το μάθει το συντομότερο ο Έλληνας πρωθυπουργός και όσοι έχουν τις τύχες της χώρας στα χέρια τους.