Ιχνηλατώντας στο παρελθόν. Μικρασιατική Καταστροφή. Εκτέλεση των έξι στο ΓΟΥΔΗ 15/11/1922. Αναψηλάφηση της δίκης

Μικρασιατική Καταστροφή! Η μεγαλύτερη Εθνική τραγωδία στην πορεία του Ελληνισμού ανά τους αιώνες, μεγαλύτερη ακόμα και από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Γιατί αν το 1453 σήμανε την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 προκάλεσε τον οριστικό αφανισμό του Ελληνισμού από τις πατρογονικές εστίες χιλιάδων χρόνων, από την Ιωνία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη. Σωρεία εσφαλμένων πολιτικών και στρατιωτικών εκτιμήσεων, εγκληματικών και τραγικών λαθών από τους υπευθύνους, ο επάρατος διχασμός μεταξύ των Βενιζελικών και Αντιβενιζελικών, η αλλαγή της στάσης των Συμμάχων, η διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων για δέκα συνεχή χρόνια, με σοβαρές συνέπειες στον οικονομικό και κοινωνικό ιστό της χώρας, αποτέλεσαν τα αίτια της κατάρρευσης του μετώπου και τη διάλυση της Στρατιάς Μικράς Ασίας. Δεν απέχει της πραγματικότητας ότι η Μικρασιατική Καταστροφή κλείνεται σε οκτώ λέξεις, σε μια εξίσωση: Μικρασιατική Καταστροφή = Εθνικός Διχασμός + Συμμαχική Κακοπιστία + Μουσταφά Κεμάλ. Τη 13η Αυγούστου, μια ημέρα αποφράδα και καταλυτική, που έβαλε ανεξίτηλα την σφραγίδα της, στα πεπρωμένα του Έθνους μας, άρχισε η επίθεση των στρατευμάτων του Μουσταφά Κεμάλ και εντός 15 ημερών καταλήφθηκε η Ιωνία με την Σμύρνη. Το Μικρασιατικό δράμα των Ελλήνων σφραγίσθηκε με την άγρια δολοφονία του Ιερομάρτυρα και Εθνομάρτυρα Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου, κορυφαίου συμβόλου του Μικρασιατικού Ελληνισμού και αντιπροσωπευτική μορφή της θυσίας του Ελληνικού Κλήρου στο βωμό του Έθνους.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΣΕ ΔΙΚΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ. ΑΠΟΦΑΣΗ. ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΣΤΟ ΓΟΥΔΗ ΤΗ 15η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1922.

Το κίνημα, που επακολούθησε την 11η Σεπτεμβρίου 1922 από τους Συνταγματάρχες Νικόλαο Πλαστήρα και Στυλιανό Γονατά και Αντιπλοίαρχο Δημήτριο Φωκά εκτός των δραστικών μέτρων, που έλαβε για να περισωθεί η χώρα από το χάος και την αναρχία, να συγκροτηθεί η Στρατιά του Έβρου και να προετοιμασθεί η χώρα στις επικείμενες συνομιλίες ειρήνης, αποφάσισε και την παραπομπή των υπευθύνων σε δίκη. Πρόεδρος της ανακριτικής επιτροπής για τους υπευθύνους της Μικρασιατικής Καταστροφής ορίσθηκε ο Υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος, με το πόρισμα της οποίας παραπέμφθηκαν στο Έκτακτο Στρατοδικείο οι υπεύθυνοι, γιατί από πρόθεση προκάλεσαν και συνετέλεσαν στην εισβολή ξένου στρατού και κατάληψη της Σμύρνης και της Ανατολικής Θράκης και παρέδωσαν πολεμικό υλικό στον εχθρό στις παραπάνω περιοχές.

Την 31η Οκτωβρίου 1922 άρχισε η Δίκη του 20ου αιώνα της Ελληνικής Ιστορίας με Πρόεδρο του Έκτακτου Στρατοδικείου τον Αντιστράτηγο Αλέξανδρο Οθωναίο και τελείωσε τα ξημερώματα της 15ης Νοεμβρίου 1922. Καταδικάσθηκαν σε θάνατο για εσχάτη προδοσία οι Πρωθυπουργοί της διετίας 1920-1922 Δημήτριος Γούναρης, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης και Νικόλαος Στράτος, οι Υπουργοί Νικόλαος Θεοτόκης και Γεώργιος Μπαλτατζής και ο Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης Αντιστράτηγος Γεώργιος Χατζανέστης. Η εκτέλεση έγινε παρά τις παρεμβάσεις διπλωματών ξένων χωρών και άλλων προσωπικοτήτων. Για την εκτέλεση των έξι σχετικό είναι το ακόλουθο ανακοινωθέν:

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ. ΑΘΗΝΑΙ, 15 Νοεμβρίου 1922.

<<Την 11ην και 30΄π.μ. της σήμερον εις τον παρά το Γουδί χώρον εξετελέσθη εν πλήρει στρατιωτική τάξει η θανατική εκτέλεσις των εξ καταδικασθέντων υπό του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου υπευθύνων της Μικρασιατικής Καταστροφής, ήτοι των απαρτισάντων το Συμβούλιον των Πέντε, πολιτικών Π.Πρωτοπαπαδάκη, Δ.Γούναρη, Ν.Στράτου, Γ.Μπαλτατζή και Ν.Θεοτόκη και του Αρχιστρατήγου της ήττης Γ.Χατζανέστη. Της εκτελέσεως προηγήθη η στρατιωτική καθαίρεσις και η Θεία μετάληψις εν ταις φυλακαίς Αβέρωφ. Οι σωροί των νεκρών μεταφερθέντες πάραυτα εις το Α΄Νεκροταφείον, παρεδόθησαν εις τους οικείους των προς ταφήν. Προ της εκτελέσεως οι κατάδικοι ερωτηθέντες περί της υστάτης θελήσεώς των, ουδέν είπον>>. Εκ της Επαναστάσεως.

1. Γ. Χατζανέστης, 2. Π. Πρωτοπαπαδάκης, 3. Ν. Στράτος, 4. Δ. Γούναρης, 5. Ν. Θεοτόκης και 6. Γ. Μπαλτατζής

ΑΝΑΨΗΛΑΦΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ.

Ο Άρειος Πάγος με την υπ΄αριθμόν 1675/2010 απόφασή του έκανε δεκτή την αίτηση του εγγονού του πρώην Πρωθυπουργού Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη Μιχάλη για αναψηλάφηση της δίκης. Οι Αρεοπαγίτες είχαν αποφασίσει την αναψηλάφηση της δίκης των Έξι, εκτιμώντας πως άγνωστα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν ευθύνονταν διά <<παραλείψεών τους>> για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σύμφωνα με τα γεγονότα αυτά και τις αποδείξεις, που προέκυψαν, και οι Έξι ήταν αθώοι. Ειδικότερα ο Άρειος Πάγος ακύρωσε την απόφαση του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών του 1922 και έπαυσε την ποινική δίωξη, λόγω παραγραφής των αδικημάτων.

Με την απόφασή του αυτή ο Άρειος Πάγος <<εξαφάνισε>> την απόφαση του Στρατοδικείου από τη Δικαιοσύνη. Ανέστρεψε την ιστορία, που έχει καταγραφεί σε ιστορικά κείμενα ως ιστορικό γεγονός. Πέρα από τη θεσμική αξία, που έχει η ακύρωση της Δίκης του 1922, υπάρχει και η ηθική αξία της αθωωτικής πράξης. Έσβησε, κατά πολλούς ιστορικούς, ερευνητές και συγγραφείς, το στίγμα της βαρβαρότητας, η οποία επικράτησε από την έναρξη της ποινικής δίωξης μέχρι και την εκτέλεση, που βάραινε το Ελληνικό Έθνος. Γιατί υπήρξαν θύματα όχι της Τουρκικής θηριωδίας, αλλά της Ελληνικής.

ΣΧΟΛΙΑ.

Και διερωτάται η καθεμιά και ο καθένας μας γιατί αφού υπήρχαν αντιρρήσεις από ανώτερα στελέχη των Φιλελευθέρων (Στυλιανός Γονατάς κ.α.) διεξήχθηκε τελικά η Δίκη και έγινε η εκτέλεση; Ακόμα και όταν ηρέμησαν τα πράγματα, γιατί ο Βενιζέλος και οι συνεργάτες του δεν έφεραν στη Βουλή πρόταση ψηφίσματος, προκειμένου να κηρυχθούν αθώοι, εκείνοι που καταδικάσθηκαν και εκτελέσθηκαν άδικα; Μήπως έλειπε η τόλμη; Τόλμη να έρθει η ηγεσία του κόμματος των Φιλελευθέρων σε αντίθεση με τα φανατικά στελέχη του, που είχαν προδιαγράψει το αποτέλεσμα της Δίκης, με όποιες συνέπειες θα είχε μια τέτοια αντίθεση; Μήπως ο ίδιος ο Βενιζέλος το 1929 και αργότερα το 1932 δεν δήλωσε στη Βουλή: <<Σας διαβεβαιώνω με τον πλέον κατηγορηματικόν τρόπον, ότι ουδείς εκ των ηγετών της δημοκρατικής (εννοεί της αντιβασιλικής) παρατάξεως επίστευσεν ότι οι Έξι ήταν προδόται>>.

Και τίθεται το εύλογο ερώτημα εάν οι κατηγορούμενοι έτυχαν μιας δίκαιης δίκης, όπως επιβάλλει ο πολιτικός πολιτισμός, το Κράτος Δικαίου σε μια δημοκρατική χώρα. Ασφαλώς και όχι. Πολλές παραβιάσεις των δικονομικών εγγυήσεων. Ορισμένες βασικές ήταν:
1. Δικάσθηκαν από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών, αντί από το Ειδικό Δικαστήριο, ως Πρωθυπουργοί και Υπουργοί κυβερνήσεων.
2. Η σύνθεση του Στρατοδικείου παράνομη. Αντιστράτηγος δικάσθηκε από κατωτέρους του.
3. Ο κατηγορούμενος Γούναρης δεν απολογήθηκε ενώπιον του Στρατοδικείου, αλλά απλά αναγνώσθηκε η απολογία του.
4. Δεν είχαν δικαίωμα έφεσης ή αναίρεσης.

Μετά από αυτά καλώς ο Άρειος Πάγος, 88 χρόνια μετά τη Δίκη, με την απόφασή του ακύρωσε την απόφαση του Στρατοδικείου και εξαφάνισε το στίγμα της Δικαιοσύνης στην μακρόχρονη ιστορία της.